*Shkrimtari: Im bir quhej Atjon nga Ati Ynë. Jam shumë i krishterë dhe shkoj në kishë

NGA: FATMIRA NIKOLLI
I habitur, i tronditur dhe i pikëlluar! Kështu ndjehet Visar Zhiti, pasi Kisha Katolike doli publikisht kundër emrit të tij për ambasador të Shqipërisë në Vatikan, me arsyetimin se është mysliman. Ndërsa një ditë më parë Imzot George Frendo sqaroi qëndrimin e Kishës, sot në një intervistë mes lotësh për “Gazeta Shqiptare” Zhiti pyet: “ç’është ky njeri që më vërsulet kështu, çfarë do ai prej meje, përse i del procesit para, çfarë interesash ka?”. Ndërsa prej pak kohësh vuan humbjen e të birit, Atjonit, fëmijës së tij të vetëm, shkrimtari, poeti, ish-ministri dhe ish-i përndjekuri politik i regjimit komunist pohon se është në gjendje jo të mirë. Pyetjes nëse ai mund të kryejë detyrën e ambasadorit të Vatikan, anipse është mysliman, i përgjigjet: “Nuk ka teserë feje, siç ka teserë partie, por meqenëse po flasim, unë normalisht shkoj në kishë dhe ndez qiri”.
Më poshtë intervista e Zhitit për “GSH”.
Z.Zhiti, si e keni pritur kundërshtimin e Kishës Katolike për emrin tuaj si ambasador i Shqipërisë në Vatikan, për shkak se jeni mysliman?
Çfarë t’ju them? Më habiti, më tronditi, m’u duk absurde. Nuk m’u duk aspak katolike, sidomos në një Europë, ku Papa Françesku vjen në Shqipëri dhe lavdëron harmoninë fetare si emblemë e një populli. Në këto kushte, një reagim a shkrim i tillë m’u duk fondamentalist.
Pse jeni prekur kaq shumë?
M’u duk shkrim për një inkuizicion. Së pari, ai që ka folur, nuk e di në ka folur, në emër të vetes, a të kujt tjetër. Unë nuk e njoh dhe nuk e di a më njeh. Po patjetër që nuk më njeh. Ai nuk e di çfarë jam unë, mysliman, apo katolik, apo bektashian, apo laik. Unë, meqenëse po bëjmë këtë bisedë, kam kohë që punoj me kulturën katolike si një nga themelet e Europës së bashkuar, bashkë me kulturën antike greke, janë dy kolona të kësaj kulture. Jam përkthyes i poezive të Papa Vojtilës, jam autor i katër librave për nënë Terezën. Libri im i botuar në Itali “Croce di carne”, pra “Kryqi prej mishi”, jo kryq prej druri, kryqi i Krishtit. Pavarësisht nga origjina, unë në burg kam qenë mes priftërinjve katolikë, ata ishin midis të tjerëve, miqtë e mi. Dhe, ku e di ai që unë nuk jam pagëzuar në burg, ku ai nuk guxon të kthejë kokën ta shohë?
Madje, Kardinali Gianfranco Ravasi, besoj se ai ka dëgjuar në televizionin italian, citon poezitë e mia të dielave. Ai ka cituar vargje të poezisë sime: “Është e ndaluar të qash në burg, megjithatë, unë e kam lumturi që di të qaj akoma”. Sot, unë kështu jam. Jam, në një gjendje të rëndë. Më duhet të pushoj së qari që të flas me ju.
Përmendët Papa Françeskun. Pse reagimi i Kishës Katolike bie në kundërshtim me porositë e tij?
Ajo intervistë dhe ato përgjigje janë shumë në kundërshtim me frymën e Papa Françeskut dhe kumtet që ai solli në Shqipëri. Në fjalën e tij, Papa tha: Respektimi i të drejtave njerëzore, ndër të cilat spikat liria fetare dhe ajo e shprehjes së mendimit është kusht paraprak për zhvillimin shoqëror dhe ekonomik të një vendi. Ju përgëzoj posaçërisht për një karakteristikë fatlume të Shqipërisë që duhet ruajtur me shumë kujdes, e vëmendje, e kam fjalën për bashkëjetesën paqësore dhe bashkëpunimin, ndërmjet anëtarëve të feve të ndryshme. Klima e respektit dhe e besimit të ndërsjellë ndërmjet katolikëve, ortodoksëve dhe myslimanëve është pasuri e çmueshme për vendin dhe fiton rëndësi të veçantë për kohën tonë, në të cilën grupet ekstremiste shtrembërojnë kuptimin e vërtetë fetar dhe i përçudnojnë e i instrumentalizojnë dallimet mes besimeve të ndryshme duke i kthyer në faktorë të rrezikshëm përplasjeje e dhune, e jo në mundësi për dialog të hapur e të respektshëm. Për përsiatje të përbashkët rreth domethënies që ka besimi, në Hyjin e zbatimin e ligjit të tij”.
Ndaj them se është absolutisht e kundërshtim me porositë e Atit të Shenjtë.
Para pak kohësh, ju humbët djalin. Si e pritët këtë reagim, në kushtet që jeni?
Unë jam në kushte të vështira dhe duke qenë në një pikëllim të tillë të thellë, habitem se si guxon një njeri të jetë aq ngacmues, aq materialist në goditjen e tij, kur im bir emrin e ka ‘Ati ynë’-Atjon. Nuk e ka Allahu ynë. Unë nuk kam asgjë me Allahun, e respektoj dhe e nderoj, por emri i djalit tim është “Ati ynë”- Atjon. Për këtë emër kam përdorur shqipen e vjetër. Shkolla e tij, edukimi i tij janë në shkollat e krishtera. Shkollën fillore e kreu në shkollën katolike “Ylber” dhe sdudjoi në Universitetin “Sacro Cuore”, universiteti katolik i Milanos.
Ç’është ky njeri që më vërsulet kështu? Çfarë do ai prej meje? Ne jemi shtet laik. Dhe propozimi për emrin tim si ambasador është në proces. Përse i del procesit para? Çfarë interesash ka? Jemi në mes të procesit, të hënën propozimi shkon në parlament, pastaj shkon te presidenti, pastaj i shkon shtetit të Vatikanit.
Një koleg i tij para pak kohësh shkruajti një artikull me titull “Krishtlindja që na la Atjoni”. Shkurt, nga ana njerëzore ndihem i goditur prej atij shkrimi.
Megjithatë, për t’u kthyer tek ajo që përbën thelbin e kundërshtimit të emrit tuaj, ju, a mund ta bëni detyrën e ambasadorit paçka se nuk jeni i krishterë sikundër kërkon Kisha?
Ai nuk e di se çfarë jam unë. Unë jam shumë i krishterë, nëse ai do ta dijë. Kam vepra të krishtera. Edhe libri im i fundit, “Lajmëtarët e Europës”, është himn për priftërinjtë e masakruar nga komunizmi. Siç ju e dini, kam disa libra për Nënë Terezën, kam takuar edhe vetë Nënë Terezën, jam shumë i lidhur me Vatikanin dhe kulturën e tij. E përsëris, që ka qenë nisma ime ardhja e ‘Mesharit’ në Shqipëri me rastin e 100-vjetorit të Pavarësisë. Nuk e kuptoj reagimin. Ne, jemi shtet laik, nëse sipas tij, përdoret gjuha e shifrave, që Shqipëria ka 15% të popullsisë katolike, e që unë mendoj se janë më shumë, atëherë ai le të pretendojë që në Vatikan të ketë 15% të krishterë në atë ambasadë. Logjika e shifrave kjo është, nëse ai do logjikë shifrash. Bota normale, kur i ndan gjërat në përqindje i sheh kështu: nëse një shtet në popullin e tij ka edhe një etni tjetër, aq përqind të popullsisë sa ka ajo etni, aq përqind do zërë ajo në administratën e atij vendi. Maqedonia, ka 20-30% shqiptarë dhe në të gjitha ambasadat e Maqedonisë, ka 20-30% të diplomatëve shqiptarë. Nëse Shqipëria sipas zotërisë, konsiderohet vend mysliman dhe ka 15% katolik, le të pretendojë që 15% e punonjësve të jenë katolikë në të gjitha ambasadat, qoftë edhe në Vatikan dhe jo të nxjerrë brirë djallëzor për të arritur një qëllim tjetër që nuk ka lidhje me punën, me diplomacinë, me fenë, aq më tepër me Krishtërimin.
Z. Zhiti, në fakt ai pretendon se ky është qëndrimi i Kishës Katolike, ndonëse qëndrimi i Kishës, po sipas imzot George Frendo, nuk merret parasysh në Vatikan?
Nuk ka teserë feje, siç ka teserë partie, por meqenëse po flasim, unë normalisht shkoj në kishë dhe ndez qiri. Nga ana tjetër, kam shumë miq priftërinj, që nga Imzot Rrok Mirdita, tek Gjergj Meta, si edhe priftërinj italianë.
Kam jetuar një vit në Institutin “Padre Monti”, mes priftërinjve, kam bërë stazh në gazetën katolike “Avvenire”. Dje (pardje) në gazetën “Avvenire’ ka dalë një shkrim i imi për romanin tim që është përkthyer në italisht, në të cilin personazhi kryesor është një vajzë gjimnaziste që e burgosin se mbante kryq dhe lexonte biblën. Para ca kohësh “Corriere della sera” dhe dje ‘Avvenire” flasin për romanin tim, ku personazhi kryesor është Ema Marku, gjimnaziste, dënohet me burg sepse mbante kryq në kohën e diktaturës. Më pas, në kohën e post diktaturës, ajo përkthente Nënë Terezën e shkruante për gratë e diktatorëve dhe forcat e errëta të Sigurimit të shtetit, e vrasin. Atë shkrim e konsideroj si pjesë e asaj vrasjeje, që më bëhet mua.
(d.b/GazetaShqiptare/BalkanWeb)