Në orën 19:45, Presidenti Emeritus i Republikës Italiane, Senatori Giorgio Napolitano, ndërroi jetë në klinikën Salvator Mundi në Gianicolo në Romë.
I quajtur “njeriu i reformave me çdo kusht” mbylli sytë përgjithmonë, një napolitan me shumë klas, elegant dhe “pedant”, siç e përkufizoi vetë ai veten.
I vëmendshëm për çdo detaj, punëtor i palodhur, njohës i thellë i jetës parlamentare dhe i dinamikës politike të gjithë historisë republikane. I shoqëruar gjithmonë në mënyrë diskrete nga gruaja e tij Clio, Giorgio Napolitano filloi mandatin e tij të parë shtatëvjeçar në Quirinale në vitin 2006, duke u gëzuar për fitoren e Italisë në Kupën e Botës në Berlin dhe përfundoi pothuajse dy vitet e mandatit të tij të dytë me disa keqardhje që nuk ia doli mbanë për të parë të përfunduara ato ndryshime institucionale për të cilat kishte folur aq shumë.
Por mbi të gjitha, “Mbretit George” iu desh të përballej me atë që shumë e konsiderojnë periudhën më të errët të 50 viteve të fundit, duke lundruar në shkëmbinjtë e një krize të ashpër ekonomike. Dhe ai e bëri këtë me një bindje të palëkundur: se Italia kishte nevojë për stabilitet politik. Në emër të këtij parimi ai gjithmonë është përpjekur të shmangë shpërbërjen e parakohshme të legjislativit.
Sigurisht, momenti më i keq, i cili kombinonte hidhërimin personal dhe shqetësimin institucional ishte përfshirja e tij indirekte në gjyqin mbi negociatat e supozuara të mafies me shtetin me dëshminë e jashtëzakonshme në Gjykatën e Palermos që shkoi në Quirinale.
Në fakt, presidenca e Napolitanos nuk ishte as e lehtë dhe as e thjeshtë. Por ai ka mbajtur gjithmonë angazhimin e bërë më 15 maj 2006 kur si president i ri premtoi solemnisht para Dhomës se nuk do të ishte kurrë kreu i shtetit të shumicës që e kishte zgjedhur, por se gjithmonë do të shikonte interesin e përgjithshëm të vendit. Dhe kështu ndodhi, duke qenë se pasi u ngjit në kodrën më të lartë të politikës italiane vetëm me votat e qendrës së majtë, ai përfundoi mandatin e tij të parë shtatëvjeçar me mbështetjen e hapur të qendrës së djathtë.
Një mbështetje që gradualisht u ftoh gjatë garës historike në 2013 në Quirinale, ku Silvio Berlusconi u dënua dhe njerëzit e tij shpesh sulmuan presidentin politikisht.
Zgjedhjet e vitit 2006 nuk ishin aspak sigurta. Origjina e tij nga PCI e bëri atë të shihej me dyshim nga qendra e djathtë e Berlusconit. Por fakti i të qenit lideri i parë komunist që u bë president i Republikës nuk e pengoi “Kavalierin” që t’i jepte lëvdata publike menjëherë pas kësaj. Deri në kërkesën për ta lënë të qëndrojë në Quirinale për të kapërcyer atë fazë të turbullt politike. Një parlament i asgjësuar, pasi kishte djegur kalibrat si Franco Marini dhe Romano Prodi në fshehtësinë e kutisë së votimit, i dha edhe një herë skeptrin e Colle-së, duke e mbushur me duartrokitje, ndërsa Napolitano mbajti një fjalim shumë të ashpër ndaj një klase të tërë politike në sallën e Montecitorios.
Forca e tij psikologjike dhe aftësitë ndërmjetësuese janë njohur unanimisht gjatë viteve. Edhe Lega fillimisht duhej të njihte angazhimin e tij në frontin e federalizmit, pavarësisht se kreu i shtetit e kishte qortuar disa herë Lega Nord për çështjen e unitetit kombëtar. Pasi u largua me keqardhje nga shtëpia e tij e dashur në lagjen Monti, ai i kushtoi vëmendje të madhe marrëdhënieve ndërkombëtare. Në fakt, vlerësimi që ai gëzonte jashtë ishte i padyshimtë: Uashingtoni, për shembull, e ka konsideruar gjithmonë atë një nga bashkëbiseduesit më autoritativë dhe më të besueshëm.
Një evropian i bindur, Napolitano ka mbështetur gjithmonë domosdoshmërinë e Bashkimit Evropian, duke u bindur gradualisht se, si në Itali, vetëm reformat vendimtare të euroburokracisë mund të frenojnë shkëputjen e qytetarëve dhe të freskojnë populizmin në rritje. I dashur dhe i sjellshëm, me tone gjithmonë të matura, ai e pa veten të përballej me një mur kundër një muri vetëm me Grillon dhe lëvizjen e tij, të parë nga kreu i shtetit, të paktën në komponentët më ekstremë, si mikrob i antipolitikës.
Një nga elementët karakterizues të presidencës së tij ishte përpjekja për të folur me të gjithë Italinë, për të shuar përplasjen mes rrymave (duke filluar nga ato të Partisë Demokratike), për të nxitur dialogun mes forcave politike në interes të vendit. Një detyrë jo e lehtë gjatë viteve të trazuara të mandateve të tij. Dy të parat i shpenzon duke monitoruar oshilacionet që e mbajnë qeverinë Prodi vazhdimisht në teh të briskut. Deri në vjeshtë dhe kthimin e Kavalierit në Palazzo Chigi.
Tre vitet në vijim kaluan në përpjekje për të frenuar aktivizmin e Berlusconit, duke parandaluar polemikat e furishme fillimisht mbi ligjet ad personam dhe më pas mbi skandalet seksuale që të minonin soliditetin e institucioneve. Përpjekja për të mos bërë ‘lëshime’ për qendrën e djathtë, por duke preferuar armën e ‘bindjes morale’ ndaj asaj shumë më shkatërruese të shtyrjes së masave në Dhoma.
Por pasazhi që do ta bëjë atë të hyjë në histori si “Mbreti Giorgio” (siç e kurorëzoi New York Times) është ai që e sjell Mario Montin në Palazzo Chigi në nëntor 2011. Kritikët do të flasin për një Republikë presidenciale, për një interpretim të gjerë të prerogativave të saj. Mbështetësit do ta konsiderojnë atë një lëvizje vendimtare për të parandaluar rënien e vendit, të shtyrë në skaj nga kriza e borxhit sovran. Shmang falimentimin, por Italia nuk është në gjendje të shmangë recesionin.
Imazhi i qeverisë ‘teknike’ të presidentit është dëmtuar. E bashkë me të edhe mbështetja politike për qiramarrësin e Presidencës. Trazirat e PDL-së çuan në dorëheqjen e Montit dhe ‘ngritjen në politikë’ të profesorit, të cilën Napolitano më kot e kundër këshilloi. Rezultatet elektorale që nuk dhanë një shumicë të qartë, vetot e kryqëzuara të partive, e shtynë Napolitanon të emëronte Enrico Lettën në bazë të një marrëveshjeje të gjerë. Më pas ngritja e pandalshme e Renzit me të cilin, pavarësisht diferencës në moshë, mundi të ndërtonte një marrëdhënie të sinqertë dhe pragmatike. Napolitano dha dorëheqjen më 14 janar 2015. Më pas ai u bë senator me të drejtë dhe përgjithmonë si President Emeritus i Republikës./Ansa/
(m.k/BalkanWeb)
