Në një diskutim dy-orësh me Elon Musk, në platformën X, Donald Trump bëri një sërë pretendimesh të dyshimta dhe të pavërteta sipas BBC- të cilat kaluan kryesisht pa u kuptuar.
Kandidati republikan presidencial iu rikthye disa temave të njohura të fushatës, si emigracioni i paligjshëm dhe rritja e çmimeve, por foli edhe për ndryshimet klimatike.
BBC Verify ka kontrolluar disa nga pretendimet e tij.
Sa shpejt janë po rriten nivelet e detit?
Pretendimi: “Kërcënimi më i madh nuk është ngrohja globale, ku oqeani do të rritet një e teta e inçit gjatë 400 viteve të ardhshme.”
E vërteta: Sipas parashikimeve të klimës, Trump po nënvlerëson shumë rritjen e nivelit të detit. Në dekadën 2014-2023, niveli mesatar global i deteve u rrit me një mesatare prej afro 4.8 mm në vit (0.19 in), sipas Organizatës Botërore Meteorologjike. Kjo rritje është tashmë më e madhe se një e teta e inçit (0.13 inç) që Trump parashikon se do të ndodhë gjatë 400 viteve të ardhshme.
Madhësia e rritjeve në të ardhmen është e vështirë të parashikohet, sepse është e pasigurt se sa shpejt do të shkrihen shtresat e akullit dhe ngrohja e ardhshme do të varet nga emetimet e gazeve serrë nga aktivitetet njerëzore.
Paneli Ndërqeveritar i OKB-së për Ndryshimet Klimatike (IPCC) ka vlerësuar një diapazon të mundshëm prej 0,28 deri në 1,01 m të rritjes globale të nivelit të detit deri në vitin 2100 – megjithëse rritje më të larta nuk mund të përjashtohen .
A e kanë kaluar kufirin 20 milionë emigrantë?
Pretendimi: “Unë mendoj se 20 milionë njerëz kanë kaluar kufirin… Unë mendoj se miliona po vijnë çdo muaj.”
E vërteta: Nuk është e mundur të dihet saktësisht se sa emigrantë të paligjshëm kanë hyrë në SHBA përtej kufirit të saj jugor gjatë kohës së Biden në detyrë. Të dhënat zyrtare sugjerojnë se ai arriti nivele rekord, por jo llojet e numrave që pretendon Trump.
Që nga janari i vitit 2021, Agjencia Amerikane e Doganave dhe Mbrojtjes së Kufirit thotë se ka pasur 10.1 milionë emigrantë të paligjshëm nga oficerët e zbatimit në SHBA, me më shumë se 8 milionë prej tyre që kanë ardhur në kufirin jugor. Këto shifra nuk do të thotë se të gjithë këta njerëz kanë hyrë me sukses në SHBA – disa mund të jenë kthyer mbrapsht dhe i njëjti person mund të “ndeshet” duke u përpjekur të kalojë kufirin disa herë.
Shifrat zyrtare përfaqësojnë një rritje të konsiderueshme në katër vitet nën drejtimin e Trump, dhe është gjithashtu shifra më e lartë e regjistruar nën çdo administratë amerikane.
Të dhënat nuk tregojnë “miliona” emigrantë që vijnë çdo muaj. Agjentët e Patrullës Kufitare të SHBA-së kapën rreth 57,000 migrantë përgjatë kufirit jugor në korrik – më e ulëta e regjistruar që nga shtatori 2020.
Shifrat janë ulur ndjeshëm nga kulmi i Biden në dhjetor 2023, kur rreth 250,000 emigrantë u kapën duke kaluar kufirin.
A është proshuta pesë herë më e shtrenjtë?
Pretendimi: “Unë mendoj se kemi inflacionin më të keq që kemi pasur në 100 vjet… proshuta kushton katër ose pesë herë më shumë se disa vite më parë”.
E vërteta: Kjo është e rreme. Inflacioni arriti kulmin në 9.1% nën Presidentin Biden – më i larti në 41 vjet, jo 100. Çmimi i proshutës është rritur 17% që kur Trump u largua nga detyra, jo katër apo pesë herë.
Inflacioni u rrit ndjeshëm gjatë dy viteve të para të administratës së Biden, duke arritur nivelin më të lartë që nga viti 1981. Kjo ishte e krahasueshme me shumë vende të tjera perëndimore, të cilat përjetuan norma të larta inflacioni në 2021 dhe 2022, pasi çështjet globale të zinxhirit të furnizimit si pasojë e Covid dhe luftës në Ukrainë kontribuan në rritjen e çmimeve.
Disa ekonomistë thonë se plani i shpenzimeve prej 1.9 trilion dollarësh i Biden në 2021 ishte gjithashtu një faktor. Që nga mesi i vitit 2022, inflacioni në SHBA ka rënë, me shifrën e fundit mujore në 3% që nga qershori . Për sa i përket proshutës – çmimi mesatar për një kile proshutë me feta ishte 5,83 dollarë në janar 2021 kur Trump u largua nga detyra, sipas Byrosë së Statistikave të Punës të SHBA-së . Tani kushton 6,83 dollarë.
A ndërtoi Trump qindra kilometra mur kufitar?
Pretendimi: “Kam ndërtuar qindra kilometra mur” për të mbrojtur kufirin jugor.
E vërteta: Gjatësia e murit kufitar të ndërtuar gjatë presidencës së Trumpështë më shumë se 724 km.
Një raport nga Doganat dhe Mbrojtja Kufitare e SHBA-së e vendos totalin në 737 km. Megjithatë, vetëm 136 km pjesë krejtësisht të reja të murit u ndërtuan nën administratën Trump. Pjesa tjetër ka qenë ose është zëvendësuar ose përforcuar. Presidenti Biden pezulloi ndërtimin kur erdhi në detyrë, por vitin e kaluar administrata e tij lejoi ndërtimin e një seksioni muri në përpjekje për të ndaluar rritjen e nivelit të emigracionit.
