Unë jam shtrirë në një shtrat të pastër. Në dhomë ka 6 krevatë. Përpiqem të fle, por është mjaft ngrohtë, dhe përmes murit pranë kokës sime është një televizor i madh që gjëmon në polonisht, të cilin askush nuk po e shikon, por ndoshta nuk fiket kurrë. Megjithatë, tani më në fund jam këtu, shumë stres është hequr.
Arrita në fermë pas një udhëtimi të gjatë me tren. U përshëndeta nga shefja, Edyta, burri i së cilës, Marcus, zotëron fermën. Edyta mori valixhen time të rëndë – të mbushur plot – dhe e çoi lart në dhomën e banimit, nën çatinë e një hambari të madh.
Vendimi që një fermë do të ishte një nga destinacionet e mia nuk ishte i vështirë. Industria ushqimore në Evropë ndoshta do të shembet pa fuqi punëtore të emigrantëve. Unë kisha kërkuar punë përmes një faqe interneti polake, sepse polakët shkojnë në një numër të madh në për punë në Gjermani.
Unë iu përgjigja një reklame dhe nga telefonatat pasuese, mësova se do të punoja shtatë ditë në javë, se më garantonin punë për të paktën 10 orë në ditë dhe se do të paguhesha 6,20 € (5,27 £) orë. Do të më duhej t’i paguaja agjencisë një tarifë prej 200 € dhe një shumë të vetme prej 105 € për shtratin tim. Unë do të blej dhe gatuaj ushqimin tim. Më thanë të sillja edhe çizmet dhe dorezat e gomës.
Ditën e parë
Mëngjesin pasi kam mbërritur, shoqja ime e dhomës, Danka, rreth të 60-tave, më çon në një kasolle të madhe, ku rreth 30 gra janë tashmë në punë. Ata qëndrojnë pranë shiritave transportues, duke renditur perimet që futen në makina për t’u mbështjellë.
Më është dhënë detyra të paketoj qepët e verdha të qëruara në qese plastike. Më pas duhet të qëroj dhe të pres qepët e kuqe në copa 3 cm me 3 cm. Unë punoj me gra të ndryshme, njëra pas tjetrës dhe të gjitha janë të këndshme. Madje njëra më thotë që vetëm të qëroj qepët dhe ajo do të bëjë prerjen. Duke qëndruar në të njëjtin vend për kaq gjatë, orët deri në pushimin e drekës zvarriten. Edhe të shkosh në tualet është e sikletshme sepse na bëhet e qartë se nuk duhet ta bëjmë shumë shpesh.
Unë bisedoj me Sabinën dhe Ewelinën, një nënë dhe vajzë polake. Sabina ka tre fëmijë të tjerë në Poloni. Njëra është nënë beqare dhe tjetra, Nela, 12 vjeçe. Kur e pyes sesi e përballon Nela që mamaja e saj është kaq larg, Sabina thotë se është mësuar dhe tani e konsideron si nënën motrën e Sabinës, me të cilën jeton. Burri i Sabinës e la atë dhe fëmijët vite më parë, ndaj i duhen të ardhura. Ajo i dërgon para motrës së saj, si dhe vajzës dhe nipit të saj.
Presim dhe qërojmë qepët, specat, domatet, perimet me rrënjë, kungujt, lakrën e bardhë dhe kastravecat. Kyçet e mia fillojnë të më dhembin, ndërsa grumbujt e lakrave duket se nuk mbarojnë kurrë.
Atë ditë të parë, turni përfundoi në orën 18:00. Sabina më ofron të shkojë në një dyqan për të marrë disa gjëra që më duhen. Ajo lan flokët dhe vesh taka të larta, edhe pse do të na duhet të ecim 3 km – gati 2 milje – në rrugë për të arritur atje. E kuptoj që ndonjëherë ajo dëshiron të duket bukur dhe të ndihet si një person tjetër.
Gjatë rrugës, ajo shpjegon se si janë organizuar kontratat. Është e thjeshtë: ju punoni një numër të caktuar orësh, por regjistrohet një numër më i ulët. Si rezultat, ju plotësoni kërkesat ligjore për numrin e orëve dhe pagën minimale për orë.
Kontrata që unë nënshkruaj rreth ditës së tretë me siguri korrespondon me kodin gjerman të punës. Por unë marr dy fletë raporti të punës. Në njërën shkruaj orët aktuale të punës dhe në tjetrën, fletën zyrtare, firmos ato që janë të regjistruara: maksimumi 10 orë punë në ditë, gjashtë ditë në javë. Kisha dëgjuar tashmë për raportim të dyfishtë, por ja ku ma paraqesin si një gjë të natyrshme. Askush nuk shpjegon se çfarë po ndodh. Sipas të dhënave zyrtare, sot mund të punoja deri në orën 16, dhe të dielën nuk kishte fare punë.
Këtu nuk ka orë fikse
Një nga gjërat më të këqija të kësaj pune është se askush nuk mund t’ju thotë se kur do të përfundojë turni. “Ju lutem kuptoni”, u përgjigj një nga gratë kur unë pyes nëse do të kishim pushim të dielën pasdite, “se nuk ka orë pune, nuk ka nga e hëna në të premte. Këtu ata thjesht të thonë të shkosh në punë dhe nuk e di se kur do të përfundojë”.
Duart më janë mpirë plotësisht, kyçi i dorës më dhemb dhe duhet të shkoj në shtëpi për të marrë ibuprofen. Dhimbja ka ardhur nga prerja sa më e shpejtë e perimeve të mëdha dhe të forta, nga mbajtja e arkave të rënda plot me perime dhe nga duart e lagura vazhdimisht.
Jo vetëm që puna është fizikisht e vështirë, por ju jeni në këmbë për 14 orë në ditë. Pastaj ka të paktën një ose dy orë pastrim dhe gatim dhe më pas edhe më shumë pastrim para gjumit. Ne ndajmë një banjë, kështu që ajo është plot në mëngjes dhe në mbrëmje. Rrobat e mia të punës tashmë kundërmojnë, ndoshta nga qepët, por ka vetëm një makinë larëse, kështu që do të duhet të pres deri në natën, kur makina të jetë e lirë. Por unë preferoj të fle.
Java nga ferri
E kam parë punën sfilitëse për tre javët e fundit, por tani kërkesat janë bërë djallëzore. Menaxheri thotë se ka një shitje në sallata në supermarkete, prandaj duhet të punojmë kaq shumë jashtë në fushë për të marrë sa më shumë që të jetë e mundur para se të errësohet. Flitet se kur të kthehemi nga fusha në mbrëmje, do të na dërgojnë të punojmë në sallën e paketimit.
Ewelina, duke punuar pranë meje, thotë se duhet të refuzojmë të shkojmë në sallën e paketimit pas errësirës nëse na pyesin. Por, thekson ajo, të gjithë duhet të refuzojmë. “Është shumë e rëndësishme që ne të jemi të bashkuar”, thotë ajo.
Dymbëdhjetë orë pas turnit, njëri nga shefat ndez dritat e traktorit dhe ne vazhdojmë të punojmë, edhe pse të gjithë jemi aq të lodhur sa po ngecim. Me duar të ënjtura dhe të lënduara, vazhdojmë të mbledhim sallatat, t’i vendosim në arka dhe t’i hedhim në kamion. Vazhdojmë kështu për më shumë se një orë, edhe pse disa zëra thonë se nuk mund ta bëjmë më, të gjithë vazhdojmë të punojmë. Ne humbasim shansin tonë për të organizuar një rebelim. Sfida e mbytur në rraskapitje.
Ata shikojnë larg
U largova nga ferma pas një muaji. Kam marrë një pagesë prej 1,500 € (1,275 £). Kolegët më përqafuan ngrohtësisht dhe më thanë që të kthehesha patjetër.
Pasditen e fundit, shikoj dyqanin ku shiten perime, sallata dhe brokoli nga ferma jonë. Dyqani duket si një parajsë organike; është e bukur dhe ka erë të këndshme. Perimet mbajnë një etiketë për të treguar se nga vijnë. Shpesh etiketa thotë “Gjermani”, por për shkak se dyqani është në vend, kjo e bën të duket sikur prodhimi është rritur në të vërtetë në fermë. Megjithatë, gjithçka, përveç sallatave dhe brokolit, sillet me shumicë dhe shpesh thjesht ndahet nga copat e kalbura të perimeve dhe lahet mirë.
Gjermanët me makina të mëdha të shtrenjta vijnë këtu për të bërë pazar, dhe nëse ndodh që të shohin një nga ne, zakonisht shikojnë larg. Një herë vura re një vështrim të kujdesshëm që një nga klientët hodhi, por zakonisht nuk lëvizim nëpër oborr kur dyqani është i hapur. Ne jemi në punë. Unë as nuk e di nëse klientët do të ishin të interesuar se cilat janë kushtet tona të punës.
