Në shekujt e mëparshëm, ishte e zakonshme që vendet të pushtonin njëri-tjetrin. Rusia e ka rikthyer këtë tabu, paralajmëron Yuval Harari.
Imperializmi rus si “një nga përbindëshat më të këqij në historinë njerëzore”: Historiani Yuval Noah Harari ka zgjedhur fjalë kuptimplota për të përshkruar luftën aktuale të Ukrainës, të cilën Rusia agresore e filloi në shkurt 2022. Ai e bëri këtë deklaratë në edicionin e 20-të të Strategjisë Evropiane të Jaltës (PO) në Kiev.
Më tej ai tha: “ne menduam se e kishim varrosur përgjithmonë, këtë imperializëm, por ai po rishfaqet. Në historinë njerëzore, parakushti themelor për jetën e të gjithë njerëzve në tokë ishte që fqinjët të mund të pushtonin territorin e një vendi tjetër në çdo kohë, të vrisnin popullsinë atje, të pushtonin dhe të nënshtronin vende të tëra”.
Lufta e Rusisë në Ukrainë vë në pikëpyetje “vlerat dhe normat themelore të rendit botëror”.
Kjo ishte situata “përgjatë historisë njerëzore” dhe “në të vërtetë kuptimi i termit imperializëm”, e bëri të qartë profesori izraelit i universitetit. Harari e përshkroi luftën në Ukrainë si konfliktin më të rëndësishëm në botë. “Më duket se kjo luftë është konflikti më i rëndësishëm që po ndodh sot në Botë, ndoshta është fundi i Luftës së Ftohtë.”
Lufta vë në pikëpyetje “të gjitha këto vlera dhe norma themelore të rendit botëror, sistemit botëror”, tha Harari. Të marrësh nën kontroll një vend tjetër sepse je më i fortë është bërë tabu në brezat e fundit.
Lufta e Ukrainës: Imperializmi si një tabu “e harruar”.
Megjithatë, pikërisht për shkak se tabuja ishte shumë efektive, shumë vende kishin harruar se çfarë do të thoshte imperializëm, edhe pse flitej për imperializmin kulturor dhe ekonomik. Kuptimi i vërtetë i termit është harruar.
Deri tani. Imperializmi i vjetër u kthye në botë përmes Rusisë.
“Nëse Rusia nuk ndalet në Ukrainë, ky imperializëm do të përhapet në të gjithë botën”, shprehet Harari. Vetë Putin foli për shkatërrimin e Ukrainës. Çdo rajon i pushtuar do të aneksohej nga Rusia, kujtoi ai.
“Kjo është shumë e dëmshme për sistemin ndërkombëtar dhe për njerëzit në mbarë botën”. Nëse plani i Putinit do të funksiononte, rezultati do të ishte “kolapsi përfundimtar i rendit global”.
A po marrin si shembull Rusinë dhe Putinin vendet e tjera?
Nëse Putini fiton, vendet e tjera, si ato në Afrikë apo Amerikën e Jugut, mund të ndjekin shembullin dhe të shpenzojnë shuma të tepruara për ushtrinë në vend që të investojnë në infrastrukturë, arsim apo shëndetësi.
Ai e krahasoi situatën aktuale me Luftën e Dytë Botërore. “Kjo mund të ndodhë përsëri,” paralajmëroi ai. Historiani i Evropës Lindore Martin Schulze Wessel e përshkroi Putinin si një “të burgosur të ideologjisë së tij “.
