Në vitin 2024, zgjedhjet evropiane theksuan pakënaqësinë e votuesve dhe një zhvendosje drejt partive anti-qeveritare, një prirje që mund të ndikojë në zgjedhjet në SHBA.
Është quajtur viti i zgjedhjeve. Demokracitë në të gjithë perëndimin kanë parë që miliona votues kanë votuar tashmë këtë vit.
Austria, Belgjika, Kroacia, Franca, Lituania dhe Portugalia kanë votuar të gjitha për parlamentet e reja në zgjedhjet e planifikuara ose të parakohshme legjislative.
Ndërsa, Rumania dhe Bullgaria kanë planifikuar të votojnë për legjislaturat deri në fund të vitit.
Në Mbretërinë e Bashkuar, laburistët “triumfuan” në votimin parlamentar të korrikut. Presidentët u zgjodhën në Sllovaki, Rumani dhe Lituani.
Janë mbajtur gjithashtu zgjedhje të panumërta lokale dhe rajonale në Gjermani, Itali, Irlandë dhe Spanjë.
Dhe sigurisht, në qershor, dhjetëra milionë banorë të Bashkimit Evropian votuan për një Parlament të ri në Bruksel.
Muajin e ardhshëm, demokracia më e vjetër në botë, SHBA-ja, do të mbajë një votim kyç që përfshin zgjedhjen e një presidenti, Kongresit dhe një të tretën e Senatit të saj.
Çfarë mund të na thonë zgjedhjet e panumërta të Evropës në vitin 2024 për votat e ardhshme në SHBA?
‘Ndryshim’ në fletëvotim
Themelimi kundrejt anti-qeverisjes. E ardhmja kundrejt së shkuarës. Ndryshimi kundrejt stabilitetit. Nga Evropa në Amerikë, këto tema kanë qenë komponentë qendrorë të mesazheve të fushatës.
Në të gjithë Evropën, shumë parti dhe liderë në pushtet kanë luftuar me pakënaqësinë e votuesve.
Kjo pakënaqësi është shfaqur në shumë prej votimeve të këtij viti.
Në Gjermani, Olaf Scholz dhe koalicioni i tij janë sulmuar vazhdimisht në zgjedhjet e vitit 2024.
Në votën e qershorit në BE, të Gjelbrit dhe SPD e Scholz panë humbje në deputetë, ndërsa partitë e huaja, populiste si e majta radikale (BSW) ashtu edhe e djathta ekstreme (AfD) panë një rritje të jashtëzakonshme në mbështetje.
Trendi vazhdoi këtë vjeshtë në Gjermani.
Në zgjedhje të ndryshme rajonale, veçanërisht në lindje të vendit, shumë votues kundërshtuan shqetësimet e kërcënimeve ndaj demokracisë në favor të ndryshimit, me AfD dhe BSW që bënë fitime të konsiderueshme në një seri votash shtetërore.
Vetë Scholz ka qenë viktimë e një rënieje masive, me më pak se 20% të votuesve gjermanë që kanë një opinion pozitiv për udhëheqjen e tij.
Në Francë, suksesi i madh i Frontit Kombëtar të ekstremit të djathtë, i shoqëruar me performancën e dobët të liberalëve centristë të Macronit në votën evropiane të qershorit, çoi në thirrjen e presidentit francez për zgjedhje të parakohshme parlamentare.
Ndërsa rezultati i votimit francez të korrikut rezultoi i suksesshëm në llogaritjet e Macronit, mbështetja për Frontin Kombëtar u rrit në 37%.
Një e katërta e votave franceze anoi majtas nga liberalët e Macronit në Frontin e Ri Popullor të majtë socialist.
Ashtu si Scholz, pakënaqësia me udhëheqjen dhe qeverinë e Macronit luajti një rol të rëndësishëm në këtë përmbysje të fatit për koalicionin dikur dominues të Asamblesë.
Që nga shtatori, numrat e favorizimit të Macronit qëndruan në vetëm 30%. Pakënaqësia me liderin francez u rrit në më shumë se 67%.
Në Londër, laburistët mposhtën konservatorët pas më shumë se një dekade në pushtet, shkruan euronews, përcjell tg.
Besimi te laburistët mbetet i ulët në mesin e publikut britanik, por ndryshimi thekson pakënaqësinë e madhe që votuesit kishin me konservatorët.
Në Spanjë dhe Portugali, “armiqtë” e qendrës së djathtë i mposhtën rivalët e tyre.
Aleanca Demokratike e Portugalisë i mposhti socialistët në zgjedhjet e parakohshme të marsit pasi një skandal korrupsioni shpërndau qeverinë.
PSOE e udhëhequr nga Sanchez humbi një votë të ngushtë ndaj Partido Popular në zgjedhjet e BE-së, duke theksuar pakënaqësinë me qeverisjen e tij.
Rritja anti-qeveritare
Nuk është vetëm Fronti Kombëtar i Francës ose BSW ose AfD e Gjermanisë. N
ë të gjithë Evropën, disa parti jo-tradicionale kanë përjetuar një rritje të fortë të mbështetjes në vitin 2024.
Chega e ekstremit të djathtë të Portugalisë u bë partia e tretë më e madhe në Lisbonë pas zgjedhjeve të marsit, duke fituar gati 20% të votave.
Në Spanjë, një kryengritës i ri i së djathtës, SALF, doli për të kapur në mënyrë mahnitëse tre nga 61 vendet e deputetëve të Spanjës.
Në Hungari, një parti e re e krahut të djathtë populist e udhëhequr nga Peter Magyar fitoi votat e opozitës historikisht të majtë për të paraqitur një sfidë të re për Fidesz të kryeministrit Viktor Orban.
Çështjet dhe motivimet për votuesit ndryshojnë në rajone të ndryshme të Evropës, por një faktor kyç ka mbetur i qartë: votuesit në të gjithë kontinentin kanë kërkuar ndryshim.
Tendenca vazhdon në Uashington?
Me ndryshimin si tendencë në demokracitë perëndimore, Kamala Harris dhe demokratët e SHBA-së kanë arsye për t’u shqetësuar.
Sipas modeleve mesatare të sondazheve nga Real Clear Politics në Uashington, 61% e votuesve amerikanë besojnë se vendi po shkon në drejtimin e gabuar, krahasuar me vetëm 28% të amerikanëve që besojnë se vendi po shkon në drejtimin e duhur.
Numrat e miratimit të presidentit Joe Biden janë gjithashtu shqetësues për demokratët.
Vlerësimet tregojnë Bidenin me vetëm 41% miratim midis votuesve, krahasuar me 56% mosmiratim.
Në këtë pikë në mandatet e tyre përkatëse si president të SHBA-së, Trump (44.2%), Obama (49.7%) dhe Bush (50.5%) u panë të gjithë më pozitivisht se Biden.
Prej tyre, vetëm Trump humbi ofertën e tij për rizgjedhje.
Në një sondazh mbarëkombëtar të publikuar në tetor të kryer nga NBC News, vetëm 25% e votuesve besonin se politikat e Bidenit po ndihmonin familjet amerikane.
Në të kundërt, 45% mendonin se politikat e Bidenit kishin një ndikim negativ, duke dëmtuar familjet e tyre.
Si zëvendëspresidente në detyrë, Harris dhe ndihmësit e saj janë të vetëdijshëm se si ato vlerësime negative mund të ndikojnë në fushatën e saj dhe kanë punuar jashtë orarit për të provuar të ndryshojnë narrativën.
Në prag të debatit të 10 shtatorit, fushata e Harris nxori një slogan të fokusuar në të ardhmen, duke theksuar se SHBA-ja “nuk duhet të shkojë prapa”.
Gjatë debatit të shtatorit midis Trump dhe Harris, për të cilin shumë ekspertë besojnë se Harris doli fituese, zëvendëspresidentja bëri një punë të jashtëzakonshme për ta vënë ish-presidentin në mbrojtje.
Në shumë raste, Trump doli si president në detyrë, i lënë për të mbrojtur rekordin e tij katërvjeçar.
Pra, Trump nuk arriti të përforconte bindshëm mesazhin se është Harris ajo që ka qenë në pushtet me Biden për katër vitet e fundit.
Në shtator, shumë sondazhe treguan se mesazhi i Harris funksiononte. Sondazhi i shtatorit i NBC News tregoi se Harris kishte një avantazh prej 9 pikësh ndaj Trump në “Përfaqësimin e Ndryshimit”.
Këto shifra korrespondonin me epërsinë më të madhe të demokrates në ciklin e fushatës. Që nga debati, fushata e Trumpit dhe republikanët kanë punuar shumë për ta lidhur Harrisin më nga afër me shefin e saj. Sipas sondazhit të tetorit të NBC-së, përpjekjet për mesazhe të fushatës së Trumpit mund të japin rezultat.
Harris tani ka vetëm një avantazh prej 5 pikësh ndaj Trump në kategorinë “Përfaqësimi i Ndryshimit”.
Ndryshe, ashtu si Evropa, votuesit amerikanë janë gjithnjë e më shumë të pakënaqur me Uashingtonin për një mori temash, nga kostoja e jetesës dhe emigracioni te aborti dhe normat demokratike.
Ndërsa shumë nga këto çështje po i shtyjnë votuesit drejt qendrave të votimit këtë nëntor, tregimi gjithëpërfshirës i “ndryshimit” ka një ndikim të madh në këtë cikël zgjedhor.
Fituesi ka të ngjarë të jetë kandidati që votuesit besojnë se përfaqëson më fort ndryshimin e vërtetë, duke frymëzuar shpresën për një të ardhme më të mirë.
Nëse zgjedhjet e vitit 2024 të Evropës shërbejnë si një udhërrëfyes për votimin e ardhshëm të SHBA-së, pala që mund t’i bindë më së miri votuesit se ata përfaqësojnë ndryshimin, mund të shërbejë si faktor vendimtar në nëntor.
Megjithatë, me tre javë të gjata të mbetura në ciklin e fushatës në mes të një gare gjithnjë e më të shtrënguar, ndryshimi është i disponueshëm për secilin kandidat – siç është Shtëpia e Bardhë.
