Kryeministri hungarez Viktor Orban ka kërcënuar se do të vërë veton ndaj buxhetit afatgjatë të BE-së për 2028-2035, nëse Komisioni Evropian nuk i lëshon fondet e ngrira të BE-së për Hungarinë.

KE po bllokon pothuajse 12 miliardë euro para për zhvillimin e Hungarisë, si dhe 5.8 miliardë euro grante dhe 4.6 miliardë euro hua nën mekanizmin RRF për shkak të korrupsionit të regjimit të Orban dhe shkeljeve të shtetit të së drejtës. Nga kjo shumë e fundit, Budapesti ka marrë vetëm 920 milionë euro paradhënie, të cilat nuk janë të kushtëzuara me përmbushjen e të ashtuquajturave “super piketa”.

Negociatat për buxhetin e ardhshëm afatgjatë të BE-së janë planifikuar të fillojnë në mesin e vitit 2025, por një veto e mundshme mund të prishë të gjithë procesin, duke i hedhur në pasiguri operacionet financiare të BE-së pasi miratimi kërkon marrëveshjen e të 27 vendeve anëtarë.

“Nëse fondet që nuk marrim në 2025 dhe 2026 nuk transferohen në 2027 dhe 2028, Hungaria nuk do të votojë për buxhetin e ardhshëm shtatëvjeçar të BE-së, miratimi i të cilit kërkon një vendim unanim”, tha Orban.

Ai hodhi poshtë shqetësimet për ardhjen e fondeve, duke thënë se ndërsa kishte “bezdi”, financimi përfundimisht do të derdhej “pa dyshim” në ekonomi.

Aftësia e Hungarisë për të vënë veton ka të ngjarë të bëhet e rëndësishme vetëm në gjysmën e dytë të vitit 2026 dhe se negociatat për ciklin e ardhshëm të buxhetit të BE-së janë ende në fazën përgatitore. Ekzekutivi i BE-së po planifikon reforma, duke përfshirë bashkimin e mundshëm të burimeve të financimit të BE-së në një kornizë të vetme.

Në intervistë, lideri joliberal i Hungarisë fajësoi politikat e këqija të miratuara nga BE për “shpërbërjen” e ekonomive evropiane, përfshirë Gjermaninë dhe Francën. Ai përmendi rritjen e çmimeve të energjisë dhe përkeqësimin e konkurrencës evropiane.

Deklarata e Budapestit mbi Marrëveshjen e Re të Konkurrueshmërisë Evropiane  e nënshkruar në samitin e BE-së të nëntorit në Budapest do t’i kërkonte Brukselit të marrë masa konkrete për këtë qëllim në gjysmën e vitit të ardhshëm, shtoi ai.

Në intervistën e gjatë më shumë se 30 minuta, Orban pretendoi se Hungaria ishte “opozita e re ndaj Brukselit”, duke kritikuar udhëheqjen e BE-së për politikat e saj mbi migracionin, gjininë dhe energjinë. Ai akuzoi Brukselin për promovimin e politikave të dëmshme për interesat e vendit dhe minimin e sovranitetit të tij dhe i përshkroi politikat ekonomike të BE-së si të dëmshme, duke përmendur veçanërisht politikat e energjisë.

Orban theksoi nevojën që Hungaria t’i rezistojë Brukselit derisa një shumicë e re, e udhëhequr nga grupe konservatore dhe patriotike, të marrë kontrollin – diçka që nuk duket e mundshme në të ardhmen e parashikueshme.

Ai akuzoi Presidenten e KE Ursula von der Leyen dhe kreun e PPE Manfred Weber se e trajtojnë Hungarinë si një “armik” dhe gjoja se mbështesin forcat e opozitës në Hungari për të nxitur një ndryshim qeverie. Ai paralajmëroi se Hungaria do të luftojë kundër çdo përpjekjeje për të diktuar qeverisjen e saj ose për të zbatuar politika të padëshiruara.

Për çështje të tjera ekonomike, Orban tha se prodhuesit gjermanë të makinave kanë rënë dakord të mos mbyllin fabrikat e tyre në Hungari.

“Ne kemi marrëveshje me këto kompani, jo vetëm që nuk do të mbyllin fabrikat, por do t’i zhvillojnë ato”, tha kryeministri.

Ata mendojnë se ka telashe në Gjermani, por mjedisi ekonomik hungarez është më i favorshëm për ta dhe ata janë në gjendje të ruajnë më mirë vendet e tyre të punës këtu. Kryeministri nuk specifikoi se me cilat kompani ka pasur marrëveshje qeveria.

Hungaria përballet me sfida më të gjera në lidhje me fondet e BE-së, me 21.8 miliardë euro fonde kohezioni të alokuara për 2021-2027. Që nga tetori 2024, është marrë vetëm 8.3% (2 miliardë euro) e kësaj shume. Për shkak të vonesës në reformat e kërkuara nga BE, Hungaria ka pësuar tashmë një humbje prej mbi 1 miliard euro sipas “rregullit N+2”, i cili mandaton që alokimet e pashfrytëzuara të skadojnë pas dy vjetësh nëse nuk çlirohen nga bllokimet ligjore.

Qasja e Hungarisë në fondet e RRF varet gjithashtu nga përmbushja e standardeve të transparencës dhe anti-korrupsionit. Mospërputhja mund të rezultojë në humbjen e 60-65% të këtyre fondeve deri në vitin 2026.

Përveç kësaj, Budapesti përballet me një barrë financiare në rritje lidhur me mospërputhjen e tij me ligjet e BE-së për azilin.  Në verë, gjykata e lartë e BE-së vendosi një gjobë prej 200 milionë eurosh ndaj Hungarisë,  me një gjobë shtesë prej 1 milionë eurosh që akumulohej çdo ditë për shkak të dështimit të saj për të përmbushur afatin 15-ditor të pagesës.

Njeriu i fortë i Hungarisë kishte përdorur kërcënimet e vetos në të kaluarën për të ushtruar presion ndaj Komisionit Evropian. Në vitin 2020, Polonia dhe Hungaria së bashku kërcënuan të vënë veton ndaj vendimit të BE-së për të lidhur ndarjen e fondeve me pajtueshmërinë me sundimin e ligjit. Në fund të fundit, mekanizmi i kushtëzimit u mbështet, por preambula përfshinte një kërkesë hungarezo-polake që thoshte se procedura nuk duhet të zbatohet për çështjet e lidhura me migracionin.

Nëse shtetet anëtare dështojnë të arrijnë një marrëveshje mbi Kornizën Financiare Shumëvjeçare (MMF), BE-ja do të mos përmbushte një sistem “të dymbëdhjetë të përkohshëm”. Në këtë rast, pagesat mund të kryhen çdo muaj deri në një të dymbëdhjetën e ndarjeve buxhetore të regjistruara në buxhetin e vitit të kaluar financiar.

Ndërsa kjo marrëveshje siguron operacione bazë, ajo ka degëzime të rëndësishme politike dhe ekonomike pasi financimi për iniciativat e reja, si projektet e energjisë së gjelbër ose mbështetja e kohezionit për rajonet më pak të zhvilluara, ndikohet gjithashtu.

 

(A.A/BalkanWeb)