Prej ditësh zjarret në Kaliforni shkrumbuan qindra banesa dhe shkaktuan dëme katastrofike në mjedis.
Por duket se zjarret nuk kanë shkrumbuar vetëm një nga zonat më të shtrenjta të Kalifornisë, por edhe industrinë e sigurimeve të shtetit.
Zjarret kanë ngritur pikëpyetje serioze për mënyrën se si autoritetet lokale dhe federale të rajonit më të shtrenjtë të SHBA-së po menaxhojnë krizën.
Erërat e forta që fryjnë në rajon, të kombinuara me mungesën e ujit dhe mjeteve të shuarjes së zjarrit, e kanë çuar në shkatërrim edhe në Malibu, me flakët që nuk bëjnë dallime mes të pasurve dhe të varfërve. Los Angeles në veçanti po përgatitet për rikthimin e erërave të forta, të cilat mund të nxisin përhapjen e zjarreve, të cilat kanë shkaktuar tashmë skena shkatërrimi dhe duke u marrë jetën 24 personave.
Megjithatë ajop që ka ngritur pikëpyetje ka qenë fakti që shumë kompani sigurimesh që operojnë në shtet kanë proceduar me anulimin e mijëra kontratave, veçanërisht në zonat që janë përfshirë nga zjarri.
Kompanitë theksojnë se është e pamundur të sigurohen qytetarët, pasi një gjë e tillë kërcënon qëndrueshmërinë e tyre dhe theksojnë se pavarësisht rritjeve shumë të mëdha që ata kanë bërë në politikat e pronarëve të pronave, ligji federal nuk e lejon lëshimin të kontratave të reja dhe shërbimin e angazhimeve ekzistuese.
Mungesa e ujit
Zjarret në Kaliforni nuk janë një dukuri e pazakontë, dhe sado ekstreme që kanë qenë kushtet, me erërat e thata me shpejtësi të jashtëzakonshme, ka disa pika të errëta në lidhje me gatishmërinë e institucioneve për të përballuar situatën. Ndërkohë që flakët digjen prej ditësh, ka pikëpyetje mbi furnizimin me ujë në Los Angelos.
Presidenti i sapozgjedhur Donald Trump akuzoi guvernatorin demokrat Gavin Newsom, se menaxhimi i tij nuk ka krijuar kushte të mjaftueshme për të siguruar ujë për shuarjen e flakëve.
Shkurtimet në Departamentin e Zjarrfikjes
Një tjetër çështje e rëndësishme është ajo e ngritur në lidhje me shkurtimin e fondeve për departamentet e zjarrëfikësve me miliona dollarë në vit, pavarësisht paralajmërimeve dhe rreziqeve periodike për zjarre.
Kryebashkiaku, i cili ishte larguar në një udhëtim kur shpërtheu zjarri dhe u kthye në Los Anxhelos vetëm të enjten e kaluar, nuk iu përgjigj asnjë prej pyetjeve të vazhdueshme të gazetarëve pasi kritikat ndaj saj u shtuan.
Ndërkohë ka dhjetëra raportime nga qytetarë të revoltuar që thonë se gjashtë muaj më parë kompanitë e sigurimit anuluan në mënyrë të njëanshme kontratat e mbulimit të dëmeve nga zjarri.
Çështja duket se ka përmasa të ngjashme me ato të zjarrit vdekjeprurës që po djeg zonën. Trump u shpreh se Kalifornia pritet të përballet, përveç efekteve të zjarrit, edhe me fatkeqësinë ekonomike.
Por cilat kompani e kanë bërë këtë lëvizje?
1/ State Farm, me pjesën më të madhe të tregut në shtet, njoftoi në vitin 2023 se nuk do të hynte në politikat e reja të mbulimit nga zjarri dhe në të njëjtën kohë vazhdoi me një rritje prej 20% të politikave ekzistuese. Në prill 2024, vetëm pak muaj më parë, ajo anuloi më shumë se 72,000 politika dhe mbulime zjarri, nga të cilat 30,000 ishin për shtëpitë – dhe në zonat që tani janë shkrumbuar.
2/Në të njëjtën mënyrë lëvizën edhe udhëtarët , të cilët vazhduan me 15% rritje të kontratave ekzistuese dhe ndaluan lëshimin e kontratave të reja. Rritjet e çmimeve të kompanisë kanë prekur më shumë se 300,000 familje amerikane në zonat e prekura.
3/ Tokio Marine Holdings dhe dy degët e saj në Kaliforni njoftuan se nuk do të rinovonin 13,000 kontrata korrikun e kaluar. Në kontratat specifike përfshihen edhe disa qindra prona për përdorim komercial.
4/ Nga viti 2023, Nationëide ka ndaluar lëshimin e kontratave të reja në Kaliforni , ndërsa ka bërë të ditur se do të shqyrtojë mundësinë e largimit të përhershëm nga tregu pas fundit të këtij muaji.
5/ Farmers, shoqëria e dytë më e madhe në shtet për sa i përket pjesës së tregut, njoftoi në fund të vitit 2023 se rreziqet shumë të larta në rajon imponojnë një politikë të mbajtjes së vetëm 7000 policave/muaj, një numër që brenda vitit 2024 e rishikoi në 9000 polica. /muaj por me prime shumë të larta.
Ligji i urgjencës
Me situatën jashtë kontrollit në frontet e zjarrit, mijëra qytetarët janë evakuuar nga shtëpitë e tyre, të cilat në shumicën e rasteve janë bërë hi.
Sipas ligjit të ri që hyri në fuqi menjëherë dhe u jep përparësi të prekurve, kompanitë e sigurimeve që do të mbeten dhe duan të vazhdojnë të operojnë në industri të tjera në një nga rajonet më të pasura të SHBA-së do të duhet të kenë mbulim kundër zjarreve, me ekspozime që arrijnë deri në 85% të totalit të fondeve që do të kenë në dispozicion nga kontratat e tyre aktive.
Dispozita në ligjin e ri vendor thotë se rritjet maksimale në mbulimet dhe kontratat e mbrojtjes nga zjarri në të gjithë Kaliforninë nuk mund të kalojnë 5% çdo dy vjet. Ato kompani që nuk respektojnë kuadrin e ri nuk do të kenë të drejtë të operojnë në shtet, çka do të thotë praktikisht se do të humbasin licencën.
Stafi ligjor i guvernatorit të Kalifornisë duket se po përgatitet që shteti të ngrejë padi kundër kompanive specifike, veçanërisht në zonat Malibu dhe Palisades ku dëmi është masiv. Një pjesë e parave të akorduara si kompensim do të krijojë një fond të posaçëm për të prekurit, ku shteti synon ta shpërndajë në mënyrë proporcionale.