Përpjekja e fundit për të zgjidhur krizën politike dhe financiare të Francës mund të quhet “kthim në të ardhmen”. Kryeministri i ri, François Bayrou, ishte ministër i Arsimit kur Emmanuel Macron ishte ende një nxënës shkolle.
73-vjeçari, të cilën presidenti e emëroi të premten për formimin e qeverisë së re, pas ditësh negociatash me dyer të mbyllura, pas rënies së qeverisë jetëshkurtër të Michel Barnier, ishte një aleat dhe këshilltar kryesor i Macronit, kur ai dinamoi sistemin politik të Francës në 2017 për të fituar presidencën në moshën 39-vjeçare.
Macron besonte se ai kishte lënë pas klasën e vjetër politike dhe ndarjen majtas-djathtas. Por, Bayrou detyroi në mënyrë efektive një Macron hezitues që ta emëronte atë Kryeministër, sipas llogarive të brendshme, duke kërcënuar se në të kundërt do të tërhiqte partinë e tij MoDem nga aleanca e Ansamblit (Së bashku) e presidentit.
Shanset e Macron për të përfunduar mandatin e tij deri në vitin 2027 dhe për të parandaluar që liderja e djathtë anti-emigracion, Marine Le Pen ta pasojë atë në Pallatin Elysee, varen nga suksesi i këtij hapi.
Me presionin financiar dhe pakënaqësinë publike në rritje, a mund të bëjë Bayrou më mirë se Barnier?
Përgjigja varet nga aftësia e tij për të bindur si partinë e qendrës së majtë Socialiste (PS) ashtu edhe republikanët konservatorë (LR) që të përmbahen nga rrëzimi i qeverisë së tij, duke i dhënë atij të paktën një hapësirë për të treguar disa rezultate.
Shumë komentues, veçanërisht nga e majta, nxituan të hedhin poshtë emërimin e Bayrou si një përpjekje “e vjetër” nga Macron për të shpëtuar trashëgiminë e tij liberale duke emëruar dikë të cilit mund t’i besonte që të mos anulonte reformën e tij të pensioneve për rritjen e moshës së pensionit nga 62 në 64, ose të ndryshojë shkurtimet e tij të taksave për krijuesit e pasurisë.
Por ekuacioni politik ka ndryshuar që nga fillimi i dhjetorit, kur një aleancë e panatyrshme, ad hoc e Tubimit Kombëtar e drejtuar nga Le Pen (RN) dhe Fronti i Ri Popullor i majtë (NPF), i udhëhequr nga e majta radikale e Jean-Luc Mélenchon, France Unbowed (LFI), rrëzoi qeverinë e Barnier lidhur me planin e tij për të shtyrë rritjen e inflacionit për pensionistët.
Burimet politike thonë se Bayrou ka të ngjarë të mbajë ministrin e brendshëm konservator, Bruno Retailleau, i cili ka ndërtuar një profil “të ashpër ndaj krimit dhe migracionit të paligjshëm” në tre muajt e tij në detyrë. Por spekulimet janë të shumta se Bayrou do të përpiqet të sjellë pesha të rënda politike nga administratat e kaluara për të zëvendësuar disa prej politikanëve të rangut të dytë në qeverinë e rrëzuar tashmë të Barnier.
Për të kënaqur socialistët dhe të gjelbërt – por edhe RN-në e Le Pen-it – ai mund të premtojë një projekt-ligj për të futur përfaqësimin proporcional në zgjedhjet legjislative përpara se të zgjidhet Asambleja e ardhshme Kombëtare. Kjo do ta lidhte Francën me shumicën e demokracive të tjera kontinentale, ku qeverisja me koalicion është normë.
Kjo do të çlironte PS-në dhe të Gjelbrit nga nevoja për t’u mbështetur në votat e LFI-së për të fituar balotazhet e zonave zgjedhore sipas sistemit aktual me dy raunde. Por kjo do të nënkuptonte gjithashtu një ekzekutiv më të dobët, më të paqëndrueshëm se sistemi shumë vertikal që ka qenë në fuqi Franca që kur Charles de Gaulle themeloi Republikën e Pestë në 1958.
