Nga Timothy Rooks | DW

Siç pritej, presidenti amerikan Donald Trump njoftoi tarifat e reja më 2 prill. Ky grumbull tarifash do të godasë si aleatët më të afërt të vendit, si Japonia, ashtu edhe kundërshtarët, si Kina. Në një ceremoni të hollësishme në Kopshtin e Trëndafilave të Shtëpisë së Bardhë, Trump tha se dita do të “mbahej mend përgjithmonë si dita kur industria amerikane rilindi”. Ai shtoi se detyrimet do të sillnin triliona dollarë “për të ulur taksat dhe për të paguar borxhin tonë kombëtar”.

Tarifat shtojnë një tarifë prej 10% për pothuajse të gjitha mallrat e importuara nga të gjithë partnerët tregtarë. Gjithashtu, tarifa reciproke do të vendosen për importet nga dhjetëra vende. Për importet nga Bashkimi Evropian do të vendoset një tarifë e re 20%. Për vendet individuale në listë, norma ndryshon: Kina 34%, Japonia 24%, Vietnami 46%, Koreja e Jugut 26%, Tajvani 32%.

Mallrat nga Zvicra do të goditen me tarifë shtesë prej 32%, Izraeli me 17% dhe India me 27%. Rusia dhe Ukraina nuk janë në listën e tarifave reciproke. Disa pajisje mjekësore, gjysmëpërçues, farmaceutikë dhe ari janë gjithashtu, deri më tani, të përjashtuara nga detyrimet doganore reciproke. Tarifa bazë e importit prej 10% do të hyjë në fuqi më 5 prill, duke lënë pak kohë për negociata. Normat më të larta në vende të ndryshme do të hyjnë në fuqi më 9 prill.

Të dyja këto grupe tarifash vijnë në krye të tarifave ekzistuese të SHBA ndaj Kinës dhe taksave për çelikun, aluminin dhe makinat.

Si po reagojnë amerikanët ndaj lajmit?
“Shumë prodhues në Shtetet e Bashkuara tashmë operojnë me marzhe të vogla,” tha Jay Timmons, presidenti i Shoqatës Kombëtare të Prodhuesve. “Kostot e larta të tarifave të reja kërcënojnë investimet, vendet e punës, zinxhirët e furnizimit dhe, nga ana tjetër, aftësinë e Amerikës për të tejkaluar kombet e tjera dhe për të udhëhequr si superfuqia kryesore prodhuese.”

Gary Shapiro, kreu i Shoqatës së Teknologjisë së Konsumatorit, është gjithashtu i tronditur. “Tarifat gjithëpërfshirëse globale dhe reciproke të Presidentit Trump janë rritje masive të taksave për amerikanët që do të nxisin inflacionin, do të vrasin vendet e punës në Main Street dhe mund të shkaktojnë një recesion për ekonominë amerikane”, tha Shapiro në një deklaratë. “Këto tarifa do të rrisin çmimet e konsumit dhe do t’i detyrojnë partnerët tanë tregtarë të hakmerren.”

Ish-sekretari amerikan i Thesarit, Lawrence Summers tha se rritja e tarifave të administratës Trump do të tronditë ekonominë dhe do të rrisë çmimet dhe papunësinë.

“Kjo është ajo lloj gjëje që diskutoni në mënyrën se si ne zakonisht diskutonim një rritje të çmimit të naftës, tërmet ose thatësirë, si një goditje e furnizimit,” tha Summers në Wall Street Week të Televizionit Bloomberg. “Pyetja është kryesisht se sa dëm do të bëhet.”

Këto tarifa të fundit vijnë pasi presidenti po shkatërron dekada të rregullave të tregtisë globale dhe po bën thirrje për aneksimin e Kanadasë, Grenlandës dhe marrjen e Kanalit të Panamasë.

Këto tarifa të reja do të çojnë në pasiguri, ndërprerje të zinxhirit të furnizimit, më shumë burokraci dhe fatura më të larta ushqimore, tha presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen. Në mënyrë frustruese, “duket se nuk ka rregull në çrregullim,” shtoi ajo.

“Ne po finalizojmë tashmë një paketë të parë kundërmasash në përgjigje të tarifave për çelikun. Dhe tani po përgatitemi për kundërmasa të mëtejshme për të mbrojtur interesat tona dhe bizneset tona nëse negociatat dështojnë,” tha ajo.

Kryeministrja e Italisë Giorgia Meloni ishte pak më pajtuese në Facebook. “Ne do të bëjmë gjithçka që mundemi për të punuar drejt një marrëveshjeje me Shtetet e Bashkuara, me synimin për të shmangur një luftë tregtare që në mënyrë të pashmangshme do të dobësonte Perëndimin në favor të lojtarëve të tjerë globalë”, shkroi ajo.

Si po reagojnë investitorët ndaj tarifave?
“Në përgjithësi, madhësia e tarifave shtoi ndjenjën e një shtytjeje për një riorganizim radikal të politikës nga administrata e re amerikane,” shkroi Jim Reid, një strateg kërkimor në Deutsche Bank, në një shënim për investitorët. Por ata “nuk shtuan shumë besim në ekzistencën e një plani të thelluar të zbatimit strategjik.”
Tarifat e reja mesatare mbi importet amerikane ishin “një nivel qartësisht në fundin më të keq të pritjeve” dhe mund të rrëzonin rreth 1-1.5% të rritjes amerikane këtë vit, sipas Reid. Për Kinën, 34% është mbi normat ekzistuese, që do të thotë se mallrat kineze do të goditen me tarifa prej 54%.

Tarifat e reja reciproke rezultuan më të mëdha se sa pritej, ra dakord Neil Shearing, kryeekonomist i grupit në konsulencën Capital Economics.

Kanadaja dhe Meksika do t’i nënshtrohen tarifave 25%, por vetëm për gjërat që nuk mbulohen nga Marrëveshja Shtetet e Bashkuara-Meksikë-Kanada. “Fituesit e tjerë përfshijnë Australinë, Brazilin dhe Britaninë e Madhe, të cilët do të paguajnë vetëm tarifën minimale prej 10%,” shkroi Shearing. “Në terma të gjerë, Kina dhe vendet e tjera në Azi janë goditur relativisht rëndë.”

Sipas llogaritjeve të hershme nga Capital Economics, nëse tarifat mbahen në vend, ato mund të ulin PBB-në në Kinë me rreth 0.5% në krahasim me nivelin bazë para tarifës. Për eurozonën dhe Japoninë, kjo mund të nënkuptojë një goditje prej rreth 0.2% të PBB-së.

Duke parë përpara në të panjohurën
Tani për tani, është e pamundur të vlerësohen të gjitha efektet që këto tarifa do të kenë në SHBA dhe partnerët e saj tregtarë. Por shumica e vëzhguesve thonë se rritja ekonomike do të ngadalësohet dhe nuk do të ketë fitues të vërtetë. Disa pasoja të paqëllimshme të këtyre politikave ekonomike mund të duhen vite për t’u matur.

Nxjerrja e SHBA-së nga bilancet normale tregtare – ose duke e bërë atë një partner më pak tërheqës – mund të çojë në aleanca të reja politike dhe ekonomike.
Kanadaja e ka parë tashmë Bashkimin Evropian si një partner më të besueshëm. BE-ja ose Meksika mund të anojnë drejt Kinës. Nga ana e tyre, Japonia, Koreja e Jugut dhe Kina njoftuan së fundmi se do të punojnë së bashku për të pasur një zë më të unifikuar kur bëhet fjalë për ekonominë.

Më shpejt, konsumatorët amerikanë do të vuajnë pasi kompanitë rrisin çmimet për mallrat e importuara. Amerikanët më të varfër që shpenzojnë një pjesë më të madhe të të ardhurave të tyre në mallra bazë do të goditen më rëndë nga rritja e çmimeve. Çmimet më të larta mund të rrisin inflacionin.

Vendet e goditura nga tarifat e reja amerikane ka të ngjarë të hakmerren me detyrimet e tyre ndaj mallrave amerikane, gjë që mund të çojë në tarifa edhe më të larta amerikane. Varësisht se sa dhimbje janë të gatshme të kalojnë këto vende, kjo hakmarrje mund të përshkallëzohet shpejt në një luftë më të gjerë tregtare.

(BalkanWeb)