Sipas studimeve të reja, disa aroma si ajo e frutave të pjekura ose ushqimit të fermentuar mund të ndikojnë në shprehjen e gjeneve brenda qelizave shumë larg hundës. Nëse kërkimet e mëtejshme konfirmojnë këto gjetje, ekziston mundësia që në të ardhmen kanceri ose sëmundjet neurodegjenerative të mund të trajtohen duke nuhatur përbërës të paqëndrueshëm.
Gjenet kodojnë për proteinat dhe proteinat diktojnë funksionin e qelizës. Mijëra gjenet e shprehura në një qelizë të caktuar përcaktojnë se çfarë mund të bëjë.
“Ne ishim të befasuar që nuhatja mund të ndryshojë drejtpërdrejt shprehjen e gjeneve, madje edhe në indet që nuk kanë receptorë aromatik,” tha biologu molekular Anandasankar Ray i Universitetit të Kalifornisë (UC).
Shkencëtarët ekspozuan mizat e frutave (drosophila melanogaster) dhe minjtë ndaj dozave të ndryshme të avullit diacetil për pesë ditë; komponimi që çliron majanë në frutën e fermentimit. Diacetili është gjithashtu një nënprodukt i prodhimit të birrës dhe dikur i shtohej kokoshkave për t’i dhënë një aromë të ngjashme me gjalpin. Ndonjëherë mund ta gjejmë edhe në cigaret elektronike.
Ekspertët kanë zbuluar se në qelizat njerëzore të rritura në laborator, diacetili mund të veprojë si një frenues i histone deacetilazës (HDAC). Diacetili shkaktoi ndryshime të mëdha në shprehjen e gjeneve tek mizat dhe minjtë. Ndryshime ndodhën edhe në qelizat e trurit të kafshëve dhe në qelizat e mushkërive.
HDAC janë enzima që ndihmojnë ADN-në të mbështillet më fort rreth histoneve (proteinave bazë që gjenden në bërthamën e qelizës), ku gjenet më pas mund të shprehen më lehtë. Frenuesit HDAC tashmë përdoren në trajtimin e kancerit të gjakut.
Në eksperimentet e mëvonshme, shkencëtarët zbuluan se avujt e diacetilit ndaluan rritjen e qelizave të neuroblastomës njerëzore të rritura në një pjatë. Ekspozimi gjithashtu ngadalësoi përparimin e neurodegjenerimit të sëmundjes Huntington në një model mize.
“Rëndësia e zbulimit tonë është se disa komponime të paqëndrueshme të emetuara nga mikrobet ose që vijnë nga ushqimi mund të ndryshojnë gjendjet epigjenetike në neurone dhe qeliza të tjera eukariote,” tha Ray, sipas Science Alert.
Shkencëtarët paralajmërojnë se hulumtimi ka kufizimet e veta dhe nuk ofron një analizë të detajuar të mekanizmave themelorë që mund të shpjegojnë se si aromat shkaktojnë ndryshime epigjenetike në qeliza. Për momentin, nuk dihet nëse ekspozimi i përsëritur ndaj aromave që hasim shpesh mund të ketë pasoja afatgjata për shëndetin tonë. Hulumtimi u botua në revistën “eLife”.
