Bashkimi Evropian ka prova “përfundimtare” se dronët e armatosur po prodhohen për ushtrinë ruse në rajonin perëndimor të Kinës, Xinjiang dhe përdoren në luftën në Ukrainë.
Brukseli i ka kërkuar Pekinit përgjigje për këtë çështje. Kështu kanë bërë të ditur disa burime diplomatike për shtypin ndërkombëtar. Ky informacion i ndjeshëm do të diskutohet nga Ministrat e Jashtëm të BE-së gjatë një takimi të planifikuar në Bruksel më 18 nëntor. Sipas raporteve, disa nga 27 vendet anëtare të Bashkimit do të venë theksin te pasojat serioze, në atë që mund të konsiderohet një rritje e mprehtë e mbështetjes së Kinës për ushtrinë ruse.
Shumë diplomatë të BE-së, duke folur në kushte anonimiteti, thanë se provat për furnizimin me dronë kinezë në Moskë ishin “të besueshme” dhe “bindëse”. Ata do të njoftonin gjithashtu se do të kishte pasoja të rënda për Pekinin. Që nga pushtimi i Rusisë në Ukrainë në shkurt 2022, Kina ka pohuar se është neutrale në lidhje me luftën midis Moskës dhe Kievit.
Gjatë gjithë luftës, Brukseli i kërkoi Kinës të dënonte pushtimin rus dhe këmbënguli se ofrimi i mbështetjes ushtarake për Moskën do të ishte një “vijë e kuqe” që nuk duhej kaluar. Shqetësimet për furnizimin e Kinës me produkte me përdorim të dyfishtë në Rusi, d.m.th ato me përdorim civil dhe ushtarak, kanë ekzistuar prej kohësh. Furnizimi i drejtpërdrejtë i armëve, megjithatë, do ta çonte mbështetjen kineze për presidentin rus Vladimir Putin në një nivel tjetër.
Sipas disa burimeve, shtetet evropiane e kanë ngritur këtë çështje me Pekinin dhe janë të gatshëm të marrin masa vendimtare për të ndëshkuar Kinën nëse përgjigja nuk është e kënaqshme. Në shtator, një raport i Reuters duke cituar agjencitë evropiane të inteligjencës zbuloi se IEMZ Kupol, një degë e kompanisë shtetërore ruse të armëve Almaz-Antey, zhvilloi dhe testoi një model të ri droni të quajtur Garpiya-3 (G3) në Kinë me ndihmën e specialistëve vendas.
Në një përditësim për Ministrinë ruse të Mbrojtjes, kompania tha se mund të “prodhojë dronë në shkallë të gjerë në një fabrikë në Kinë, në mënyrë që armët të mund të përdoren në ‘operacionin special ushtarak’ në Ukrainë,” termi që Moska përdor për luftën, kishte raportuar Reuters.
Marrëdhëniet midis BE-së dhe Kinës kanë qenë në një situatë shumë të paqëndrueshme për disa kohë, si në aspektin gjeopolitik ashtu edhe në marrëdhëniet tregtare, veçanërisht pas miratimit të detyrimeve për makinat elektrike kineze të importuara në BE. Disa ekspertë spekulojnë se Brukseli mund të rrisë sanksionet kundër kompanive kineze nëse konfirmohet çështja e dronëve. Të tjerë besojnë se shtetet anëtare mund të përdorin masa më të rënda ndëshkuese.
Deri më tani, BE-ja ka sanksionuar një numër mjaft të vogël kompanish me bazë në Kinën kontinentale ose Hong Kong për gjoja drejtimin e mallrave me përdorim të dyfishtë, të prodhuara në Evropë, te blerësit ushtarakë rusë. Rieksporti në Rusi është i ndaluar nga rregulloret evropiane. Misioni kinez në Bashkimin Evropian nuk iu përgjigj menjëherë një kërkese për koment. Muajin e kaluar, Shtetet e Bashkuara vendosën sanksione ndaj dy furnizuesve kinezë të dronëve dhe partnerëve të tyre të dyshuar rusë për bashkëpunim në prodhimin e serisë së dronëve me rreze të gjatë veprimi “Garpiya”.
