Më shumë se 50 organizata të shoqërisë civile kërkojnë qëBundestagu të nisë sa më parë procedurën për ndalimin e partisë AfD. Megjithatë, një ndalim i tillë në Gjermani përballet me barriera të larta ligjore. Si funksionon në të vërtetë ndalimi i një partie?

Kush mund të ndalojë një parti?
Vetëm Gjykata Kushtetuese Federale nëGjermani mund të ndalojë funksionimin e një partie politike në Gjermani. Kjo ndodh kur plotësohen dy kushte. Së pari, një kërkesë për ndalim partie duhet të paraqitet në Gjykatën Kushtetuese në Karlsruhe. Një kërkesë e tillë mund të bëhet vetëm nga qeveria federale gjermane, Bundestagu apo Bundesrati.

Së dyti, kërkesa për ndalim duhet të arsyetohet në thelb. Kjo do të thotë se puna e partisë duhet të jetë realisht antikushtetuese. Nëse kërkesa paraqitet, Gjykata Kushtetuese Federale vendos nëse partia do të ndalohet apo jo.

Kur një parti është antikushtetuese?
Sipas Kushtetutës gjermane, “Partitë, të cilat në përputhje me qëllimet e tyre ose sjelljen e anëtarëve të tyre tentojnë të kërcënojnë ose të shfuqizojnë rendin e lirë demokratik ose të vënë në pikëpyetje ekzistencën e Republikës Federale të Gjermanisë, konsiderohen antikushtetuese”.

Se çfarë do të thotë saktësisht “rend i lirë demokratik” u sqarua nga Gjykata Kushtetuese Federale në vitin 2017 në vendimin e saj për NPD-në. Këto janë dinjiteti njerëzor, demokracia dhe shteti i së drejtës si parime themelore, të nevojshme për funksionimin e një “shteti të lirë kushtetues”.

Dinjiteti njerëzor përfshin ruajtjen e individualitetit, identitetit, integritetit dhe barazisë. Kjo vlen për të gjithë njerëzit, qofshin ata të huaj apo shtetas gjermanë.

Parimi demokratik nënkupton që të gjithë qytetarët të marrin pjesë në mënyrë të barabartë në procesin e vendimmarrjes politike. Parimi i shtetit të së drejtës do të thotë që shteti duhet të veprojë në përputhje me ligjin dhe se gjykatat e pavarura janë në gjendje ta kontrollojnë këtë.

Që një parti të jetë antikushtetuese, duhet të planifikojë dhe synojë dhe të punojë për të rrezikuar të paktën një nga këta elementë kyç. Në të njëjtën kohë, formulimi “përpiqu” mbart një parakusht tjetër.

Sipas Gjykatës Kushtetuese Federale, vetëm partitë me një ndikim të caktuar politik mund të “synojnë” ose “të përpiqen” të kërcënojnë rendin e lirë demokratik ose ekzistencën e Republikës Federale të Gjermanisë. Një parti politike me madhësinë e AfD-së, e cila drejtohet nga Alice Weidel dhe ka përfaqësues në të gjitha parlamentet në nivel federal dhe në lande, dhe e cila në disa rajone përfaqëson forcën më të madhe politike, sigurisht që do të kishte potencialin të “synojë” ose “të përpiqet”, të rrezikojë demokracinë e lirë. Në rastin e një procedure të mundshme ( eventuale) për ndalimin e AfD-së, pika kryesore ligjore do të ishte orientimi përmbajtësor (ideologjik) i partisë. Ndalimi mund të zbatohet edhe vetëm për disa degë të caktuara të partisë në lande.

Sa zgjat procesi i ndalimit?
Nuk mund të parashikohet saktësisht. Procedurat e fundit gjyqësore për ndalimin e NPD-së zgjatën pak më shumë se tre vjet: nga depozitimi i kërkesës në dhjetor 2013, përmes seancës së paraqitjes së dëshmive në mars 2016, deri në vendimin në janar 2017. Mirëpo, në atë kohë, vendimi i fundit në procedurën e ndalimit të partive ishte para 70 viteve, ndaj gjykatave iu desh që standardet ligjore t’i përshtaten kohës së sotme. Kjo nuk do të ishte e nevojshme tani, kështu që kohëzgjatja e procedurës mund të jetë më e shkurtër. Por procedura nuk do të ishte e shpejtë, sepse gjykata do të duhej të kontrollonte me kujdes të gjitha provat.

Tema e ndalimit të një partie politike është diskutuar për një kohë të gjatë, por ende nuk është marrë ndonjë vendim nëse do të paraqitet një kërkesë zyrtare.

E rëndësishme: Edhe nëse Bundestagu do të vendoste me shumicë votash për të paraqitur një kërkesë për ndalimin e AfD-së, kjo nuk do të nënkuptonte automatikisht paraqitjen e kërkesës zyrtare për vetë ndalimin. Një vendim në parlament do të shënonte vetëm fillimin e procesit të përgatitjes së një kërkese të tillë. Kërkesa zyrtare para gjykatës në Karlsruhe, fillimisht duhet të përgatitet, e kjo po ashtu kërkon një kohë të caktuar, pasi kërkesa duhet të përmbajë të gjitha provat mbi të cilat bazohet akuza.

Cilat janë shanset për sukses?
Pragu për ndalimin e një partie është i lartë. Kushtetuta shprehimisht thotë se partitë marrin pjesë në formësimin politik të vullnetit të popullit. Mund të përfshijë realisht pikëpamje ekstreme ose margjinale. Gjykata Kushtetuese Federale e përshkruan ndalimin e partisë si “arma më e mprehtë, por edhe një shpatë me dy presa të shtetit ligjor në luftën kundër armiqve të saj të organizuar”.

Që një parti të ndalohet, duhet vërtetuar pa mëdyshje se është vërtet antikushtetuese. Së fundmi, 17 ekspertë arritën në ekspertizën e tyre se kërkesa e mundshme për ndalimin e AfD-së ka perspektiva suksesi. Ata cituan më shumë se 100 deklarata të përfaqësuesve të AfD-së, veçanërisht për emigrantët. Megjithatë, suksesi nuk është i garantuar. Disa avokatë janë më të kujdesshëm në vlerësimet e tyre.

Avokati i AfD-së kritikoi raportin e 17 avokatëve në ekspertizën e tij, duke e quajtur atë “të orientuar drejt rezultatit”. Eksperti ligjor i Berlinit, Christoph Möllers, i cili përfaqësoi Qeverinë, Bundestagun dhe Këshillin Federal në procesin e ndalimit të NPD-së së atëhershme, i tha portalit ligjor LTO: “Unë nuk mendoj se shanset për ndalimin e AfD-së mund të vlerësohen seriozisht, për momentin bazuar në informacionin në dispozicion”.

Cilët faktorë të tjerë duhet të merren parasysh?
Në krahasim me NPD-në, programi politik i AfD-së ofron shumë më pak arsye për një procedurë të mundshme ndalimi. Prandaj, më shumë fokus duhet të vendoset në deklaratat publike të liderëve të partisë, sjelljen e mbështetësve të AfD-së dhe sjelljen e partisë në parlament. Një rol të rëndësishëm në procedurë sigurisht që do të luajë mënyra se si pala vepron në lidhje me incidentet e provuara ekstremiste brenda radhëve të saj dhe çfarë imazhi të marrëdhënieve njerëzore përfaqëson në të vërtetë. Gjithashtu, është e nevojshme të merret në konsideratë nëse AfD-ja i bën të gjitha këto në mënyrë “sistematike dhe të synuar”. Të dhënat nga shërbimet federale dhe shtetërore për mbrojtjen e rendit kushtetues mund të luajnë një rol të madh në procedurën e ndalimit, me kusht që të mos vijnë nga informatorë dhe në mënyrë të tillë që të shërbejnë si provë mbi të cilat do të kërkonte ndalimin. të jetë i bazuar.

Megjithatë, nuk ka asnjë automatizëm: Vetëm për shkak se AfD është klasifikuar si “ekstremiste e provuar” nga mbrojtësit e rendit kushtetues, kjo nuk do të thotë se ndalimi i saj do të pasojë detyrimisht. Janë dy gjëra të ndryshme. Aktualisht po zhvillohen procedime të shumta penale kundër anëtarëve të AfD-së, të cilët dyshohen se janë anëtarë të organizatave terroriste. Rezultati i këtyre procedurave dhe mënyra se si i trajton pala mund të jetë një faktor i rëndësishëm në procesin e mundshëm të ndalimit të Alternativës për Gjermaninë./DW