Por a ka prova të tjera të rëndësishme që janë administruar nga hetuesit? Kur tre shtetasit e huaj janë futur në territorin shqiptar, pika e parë e përbashkët e takimit të tyre ka qenë Durrësi. Por, ku u takuan në Durrës? Cila është banesa dhe vendi ku qëndruan bashkë dhe a ka sekuestruar grupi hetimor sende që janë të rëndësishme për hetimet?
“Hetimi tashmë është thelluar nga prokuroria e Elbasanit, tregon që kjo është një ngjarje shumë serioze dhe nuk mund të kalohet sepse fillimisht u duk sikur ishte një rastësi, sepse në fakt e arriti atë qëllim, por fatmirësisht mbase me ndërhyrjen e autoriteteve dhe partnerëve tanë është parë që këtu jemi përballë me shumë gjasa një grupi të organizuar, mbase jo të organizuar në kuptimin grup organizatë kriminale, por të rekrutuar nga shërbimet sekrete GRU shërbimi inteligjent ushtarak rus. Në këtë kontekst do të thosha që të gjitha lëvizjet që këta tre ‘turistë’ kanë bërë duhen parë në këtë kontekst. Pra janë lëvizje për të humbur gjurmët, janë lëvizje për të shpërqendruar vëmendjen dhe në fund fare për të orientuar të gjithë hetimin në pistat më të gabuara të mundshme”, tha eksperti i sigurisë publike Fabian Zhilla.
Po kur mbërritën në Gramsh, a pati dyshime për dy rusët dhe ukrainasin? News24 nga burime konfidenciale ka mësuar se më 18 gusht shërbimi ushtarak u vu në dijeni për një makinë me targa ukrainase që po lëvizte në Gramsh, mbetet e paqartë se përse këta shtetas të huaj që ishin në Shqipëri si turistë nuk u neutralizuan përpara se të hynin në territorin e Uzinës Mekanike të Gramshit.
21 gusht 2022
“Janë pikasur, po janë vërejtur nga strukturat tona edhe të inteligjencës. Agjencia jonë e inteligjencës ka qenë pranë ngjarjes, ka qenë vazhdimisht e informuar që kur ka lindur që kur ka lindur dyshimi deri sa ka ndodhur ngjarja”, do të deklaronte ministri Peleshi.
Grupi hetimor ka analizuar me detaje sjelljen e dy rusëve dhe ukrainasit për të mësuar nëse në të vërtetë këta persona me një sjellje të tillë ishin nisur me një mision spiunazhi.
“Ata kanë qenë jashtëzakonisht të mirëkalkuluar, por janë përpjekur gjatë gjithë kohës për të krijuar një imazh të njerëzve diletantë, turistëve që janë tipa që flenë, kanë qejf të rrinë jashtë, pra për të dhënë këtë lloj imazhi, por në fakt synimi ka qenë diku tjetër. Duket ndonjëherë si diletantë, por ka raste që tregojnë dhëmbët e tyre profesionalë që tregon që ka një synim për ta shpërqendruar për ta nxjerrë çështjen si banale, pra një sherr banal, që të godet me gur dhe sprai, kjo e bën shumë interesante dhe pistat e hetimit duhet të jenë të shumëllojshme, në këtë kontekst jemi përballë një fakti serioz për t’u marrë në konsideratë”, tha Zhilla.
Mikhail Zorin, i diplomuar në një universitet të Teknologjisë Kimike në Moskë, por ishte zhvendosur prej një viti në Pragë, ku kishte mësuar gjuhën dhe kishte fituar të drejtën për të bërë një master. Zorin ka një përgatitje të shkëlqyer fizike dhe ushtarake. News24 u këshillua me ekspertë të lartë të sigurisë që shtuan se mënyra si reagoi Mikail në brendësi të Uzinës e ekspozuan atë dukshëm për përgatitjen ushtarake dhe ekstra.
Në momentin që u ndalua, dy ushtarët kanë hasur vështirësi ta neutralizonin pasi ishte shumë i përgatitur fizikisht dhe kur i janë vendosur prangat, 24-vjeçari rus ka bërë manovra duke i hequr ato.
Timofeeva dhe ukrainasi Alpatov njihen si blogerë dhe janë pjesë e një subkulture të quajtur “Urban Explorer” apo “Urbex”; të apasionuar për të vizituar dhe fotografuar godina të braktisura, përfshi objekte ushtarake të “Luftës së Ftohtë”. Dyshues është fakti se Svetlana Timoveefa, e njohur gjithashtu si Lana Sator që prej momentit të ndalimit ndodhet në spitalin e burgut dhe jo në burgun e grave. Pse Timofeva bëri këtë zgjedhje dhe përse autoritetet nuk kanë bërë akoma të ditur pse shtetasja ruse ndodhet në spitalin e burgut. News24 u interesua pranë institucioneve përgjegjëse, por nuk mori një përgjigje, ajo që mësuam është fakti se në spitalin e burgut Timofeva mund të zhvillojë më shumë vizita se sa në paraburgim, madje ajo ka zhvilluar disa takime me përfaqësues të ambasadës ruse. Dyshues është edhe fakti se miqtë e blogeres ruse Svetlana Timofeyeva ndërmorën një nismë në GoFundMe për të mbledhur para që mikesha e tyre të paguajë avokatin. Lana Sator sikur ishte blogere e shquar në Rusi, me miliona ndjekës, makina luksi dhe aktivitet turizmi global. Si ka mundësi që u shndërrua kaq shpejt në varfanjake?
“Ajo është shumë e njohur si blogere, për të kanë shkruar gazeta dhe perëndimore, është pjesë e një forumi dhe ata kanë mbledhur para dhe kjo mbase edhe për të treguar që kjo nuk ka lidhje me agjencitë inteligjente, mund të jetë edhe viktimë, mund të jetë edhe përdorur, ne nuk mund të flasim dot. Por sigurisht është një gjetje shumë inteligjente për ta përdorur imazhin e saj, por fakti që ajo ka qëndruar me ata, ka pranuar, nuk e bën atë të pafajshme, në këtë kontekst hipotezat dhe pistat qëndrojnë të hapura”, tha Zhilla.
Hetimet për tre shtetasit e huaj vijojnë dhe ata ndodhen ende në burg të akuzuar për veprat penale “Goditja për shkak të detyrës”, “Dhënia e informatave sekrete”, dhe “Sigurimi i informatave”, kryer në bashkëpunim.
A ishte vërtetë qëllimi i dy rusëve dhe ukrainasit uzina mekanike e Çekinit? Sot kjo uzinë është një gërmadhë, por çfarë ka brenda saj dhe si ka funksionuar ndër vite?
“Uzina mekanike e Gramshit është një uzinë me karakter ushtarak, pra e lidhur posaçërisht për të prodhuar armë të lehta të këmbësorisë dhe në këtë uzinë janë prodhuar që nga pistoleta deri në mitralozë të lehtë për këmbësorinë, e cila filloi punën e saj në fillim vitet 1960, më saktë në saktë në vitin 1962 ku prodhimi i saj i parë do të ishte pushka sovjetike ‘Simonov’. Më pas rreth viteve 1974 do të fillonte dhe prodhimi i automatikut të kallashnikov, pra AK47 dhe për të ardhur më pas me të gjithë armët e këmbësorisë me pistoleta, mitralozin model 56 dhe në fund të veprimtarisë së saj me prodhimin e një automatiku të veçantë të forcës speciale B84. Për sa i përket pastaj ndërtimit, është tërësisht model kinez, nuk është se ka lidhje direkt me Rusinë, në atë kohë ne i kishim prishur raportet me Bashkimin Sovjetik, por që sigurisht patenta origjinale vinte nga Bashkimi Sovjetik”, tha historiani Marenglen Kasmi.
“Ato nuk janë objekte të rëndësisë së veçantë, ato nuk janë as fabrika që prodhojnë armë, ato janë karakatina të deklasifikuara si objekte të rëndësisë së veçantë në vitin 2012. Faktikisht kanë statusin e shpk-ve që janë të falimentuara dhe që janë deri në pikën ku për shkak se nuk kanë mundësi të paguajnë dritat, iu priten edhe dritat. Kanë disa roje aty që janë aty për të mbrojtur atë perimetër nga zaptimet etj. etj.”, u shpreh Rama më 26 gusht 2022.
Cili ishte qëllimi vërtetë i dy rusëve dhe ukrainasit në vendi tonë? Në dosjen hetimore thuhet:
“Nga pyetja e tyre deri në këtë fazë të hetimit ka rezultuar baza e arsyeshme e të dhënave që krijon dyshimin e bazuar në prova se kanë ardhur në Shqipëri me mision, të rekrutuar nga shërbimet e inteligjencës ruse me detyra të përcaktuara”.
Një burim i News24 pranë Shërbimit Informativ Shtetëror shprehet se:
“Secili nga tre spiunët që janë të kamufluar si blogerë, aventurierë, apo urbex tours, kishte rol të ndarë nga tjetri”,
A fshihej diçka tjetër më e madhe pas ngjarjes së Gramshit?
“Ajo që duhet t’ju shqetësonte dhe që na shqetëson ne është këta persona çfarë qëllimesh të vërteta kanë në vendin tonë. Më falni por një mision spiunazhi që shfaqet me makinë sportive, e cila duket sikur thërret aman hajdeni dhe më shihni dhe më kapni se jam e veçantë, është pak si qesharake. Kështu që i takon hetimit të nxjerrë më shumë. Shqetësimi ynë është ku është qëllimi i vërtetë?”, u shpreh Rama më 26 gusht 2022
“Na kanë fotografuar apo kanë tentuar të na fotografojnë në Gramsh, por nga ana tjetër mund të ketë pasur edhe synim për të devijuar vëmendjen nga një skenar tjetër. Ne jetojmë në një kohë të prishjes së ekuilibrave gjeopolitikë, kështu që çdo ngjarje meriton ta shohim jo vetëm drejtpërsëdrejti siç duket, por edhe në mënyrë të tërthortë”, deklaroi Peleshi më 21 gusht.
“Vera në Shqipëri ka qenë një verë tërësisht e çuditshme nga pikëpamja e sulmeve që ka pësuar shteti shqiptar nga dy vende jo miqësore me Shqipërinë siç është Rusia dhe Irani. Asgjë nuk është rastësore qoftë sulmet e hakerave iranianë, por edhe lëvizjet e shpeshta të agjencive inteligjente ruse nëpërmjet kësaj forme të re turistike, tregon që Shqipëria tashmë është target, është subjekt dhe objekt i një plani të mirëmenduar për të ulur reputacionin e Shqipërisë si një anëtar i besueshëm i NATO-s për të investuar në Shqipëri”, u shpreh Zhilla.
Analiza mund të orientohet në disa pista, por ajo patjetër duhet të marrë në konsideratë rolin e agjencisë së inteligjencës ushtarake Ruse, GRU.
“Edhe sot shërbimi aktual është, nuk do të thosha vazhdimësi në pikëpamje të drejtimit sepse duhet të kemi parasysh një gjë që ndryshimet thelbësore të një shërbimi inteligjent në diktaturë dhe në demokraci është që nëse në diktaturë i shërben partisë shtet, në demokraci i shërben demokracisë kombëtare. Këtu nuk dua të bie në interpretime politike se çfarë përfaqëson sot Putini dhe çfarë gjendje është Rusia, jam thjesht në aspektin teorik. Kështu që si tët tilla vazhdon një vend me një trashëgimi të tillë, detyrimisht që e ka shumë të mirëorganizuar edhe sot, për më tepër kur i jepet edhe mbështetje politike. Kështu që nga natyra e shërbimit llogarit edhe trashëgiminë është ndër shërbimet mirëfunksionale të përgatitura”, tha Kasmi
“GRU ka filluar te rekrutojë për shërbimet inteligjente që në moshat e hershme, shkon deri në gjimnaz shikon talente, ka filluar propagandën në lidhje me aspektin patriotik dhe në këtë kontekst ata fillojnë të rekrutojnë njerëz që janë potencialisht të mundshëm për të shërbyer nesër në inkursione apo operacione të karakterit për mbledhjen e informacione të inteligjencës ose për ndërhyrje fizike. A janë këta agjentë apo janë të paguar nga GRU. Një nga hipotezat është që GRU përdor në mbledhjen e informacionit. GRU ka dy funksione, jo vetëm mbledh informacion, por edhe ndërhyn fizikisht nëpërmjet spacenast, grupit ushtarak, njerëzve të specializuar për të bërë ndërhyrje në operacione direkte siç ka qenë dhe eliminimi i atyre që i quajnë kundërshtarë. GRU së pari rekruton agjentë ose bashkëpunëtorë me kombësi jo ruse, si rasti i ukrainasit, për të shkëputur vëmendjen, faktorë lokalë dhe komprometon dhe krijon lidhje me grupet kriminale dhe krimin e organizuar për shitje armësh, për mbledhje informacioni por edhe për të kryer veprimtari dhe operacione të ndryshme”, u shpreh Zhilla.
Nga investigimi që realizuam nëpërmjet këtij dokumentarit, në fund të tij shtrojmë disa pyetje që përgjigjet e të cilave janë shumë të rëndësishme në zbardhjen e të vërtetës dhe mbrojtjes së sigurisë kombëtarë.
1-A ishte vërtetë një aventurë blogerësh apo kemi të bëjmë më spiunazh të mirëfilltë?
2-Pse dy rusët dhe ukrainasi qëndruan në një pikë strategjike në Gramsh, ku mund të fotografonin gjithë infrastrukturën kritike.
3-Pse në telefonat celularë të shtetasve të huaj gjendeshin vetëm foto të objekteve ushtarake dhe të infrastrukturës kritike?
4- Pse dy rusët dhe ukrainasi mbanin lingota ari me vete?
5-Pse Lana Sator kërkoi të qëndronte në spitalin e burgut?
6-Nëse hetimi nxjerr që kemi të bëjmë më spiunazh, a ka agjentë të tjerë të GRU në Shqipëri?
7-Pse dy rusët dhe ukrainasi mbanin disa karta sim shqiptare?
8-Kush janë bashkëpunëtorët dhe agjentët e fjetur në Shqipëri?
9-Kush është “Krasnij Vorobej” “harabeli i kuq” pseudonimi që përmendet në kontaktet e tyre në Shqipëri.
10-Sa rrezik potencial ka që të ndodhin akte terroriste apo sabotazhi në Shqipëri?
