Presidenti i Koresë së Jugut tronditi vendin të martën mbrëma, kur ai shpalli ligjin ushtarak për herë të parë në gati 50 vjet.
Vendimi drastik i Yoon Suk Yeol përmendi “forcat anti-shtetërore” dhe kërcënimin nga Koreja e Veriut, por shpejt u bë e qartë se ajo nuk u nxit nga kërcënimet e jashtme, por nga problemet e tij të dëshpëruara politike.

Megjithatë, kjo bëri që mijëra njerëz të mblidheshin në parlament në protestë, ndërsa ligjvënësit e opozitës nxituan atje për të nxitur një votim urgjent për heqjen e masës.

I “mundur”, Yoon doli disa orë më vonë për të pranuar votën e parlamentit dhe për të hequr urdhrin e ligjit ushtarak.
Tani, ligjvënësit do të votojnë nëse do ta fajësojnë atë për atë që opozita kryesore e vendit e ka quajtur “sjellje kryengritëse”.

Si u shpalos e gjitha?

Yoon, në fjalimin e tij të martën mbrëma, tregoi përpjekjet e opozitës politike për të minuar qeverinë e tij përpara se të thoshte se po shpallte ligjin ushtarak për “të shtypur forcat anti-shtetërore që kanë bërë kërdinë”.

Dekreti i tij vendosi përkohësisht ushtrinë në krye me polici të vendosur në ndërtesën e parlamentit të Asamblesë Kombëtare ku u panë helikopterë duke u ulur në çati.

Mediat lokale treguan gjithashtu skena të trupave të maskuar dhe të armatosur që hynin në ndërtesë, ndërsa punonjësit u përpoqën t’i ndalonin me fikëse zjari.

Rreth orës 23:00 me orën lokale të së martës, ushtria nxori një dekret që ndalon protestat dhe aktivitetin e parlamentit dhe grupeve politike dhe vendos median nën kontrollin e qeverisë.

Por politikanët e Koresë së Jugut e quajtën menjëherë të paligjshme dhe antikushtetuese deklaratën e Yoon. Udhëheqësi i partisë së tij, Partia konservatore e Pushtetit Popullor, e quajti gjithashtu veprimin e Yoon “lëvizje të gabuar”.
Ndërkohë, kreu i partisë më të madhe opozitare në vend, Lee Jae-myung i Partisë Demokratike liberale, u bëri thirrje deputetëve të tij që të mblidhen në parlament për të votuar kundër deklaratës.

Ai u bëri thirrje gjithashtu koreano-jugorëve të zakonshëm që të paraqiten në parlament në shenjë proteste.
“Tanket, transportuesit e blinduar dhe ushtarët me armë do të sundojnë vendin… Bashkëqytetarët e mi, ju lutemi ejani në Asamblenë Kombëtare”, deklaroi ai.

Mijëra ia vunë veshin thirrjes, duke nxituar të mblidhen jashtë parlamentit.

Mediat lokale që transmetojnë nga faqja treguan disa përleshje mes protestuesve dhe policisë te portat. Por pavarësisht pranisë ushtarake, tensionet nuk u përshkallëzuan në dhunë.

Pak pas orës 01:00 të së mërkurës, parlamenti i Koresë së Jugut, me 190 nga 300 anëtarët e tij të pranishëm, votoi kundër masës. Deklarata e Presidentit Yoon për gjendjen ushtarake u shpall e pavlefshme.

Sa i rëndësishëm është ligji ushtarak?

Ligji ushtarak është një rregull i përkohshëm nga autoritetet ushtarake në një kohë emergjence, kur autoritetet civile konsiderohen të paaftë për të funksionuar.

Hera e fundit që u deklarua në Korenë e Jugut ishte në vitin 1979, kur diktatori i atëhershëm ushtarak i vendit Park Chung-hee u vra gjatë një grushti shteti.

Një ligj i tillë nuk është shpallur asnjë herë që nga momenbti që vendi u bë një demokraci parlamentare në 1987.
Yoon, i cili ka mbajtur një qëndrim dukshëm më të ashpër ndaj Koresë së Veriut sesa paraardhësit e tij, e përshkroi opozitën politike si simpatizues të Koresë së Veriut – pa dhënë prova.

Sipas ligjit ushtarak, fuqi shtesë i jepen ushtrisë dhe shpesh ka një pezullim të të drejtave civile për qytetarët dhe standardeve dhe mbrojtjeve të sundimit të ligjit.

Pavarësisht se ushtria njoftoi kufizime në aktivitetin politik dhe mediat, protestuesit dhe politikanët i kundërshtuan ato urdhra. Dhe nuk kishte asnjë shenjë që qeveria të merrte kontrollin e medias së lirë – Yonhap, transmetuesi kombëtar dhe organet e tjera vazhduan të raportonin normalisht.

Pamja ajrore e Reuters tregon ligjvënësit e ulur në dhomën e votimit në Asamblenë Kombëtare duke votuar për të bllokuar thirrjen e Presidentit Yoon për ligjin ushtarak.
Parlamenti i Koresë së Jugut u mblodh menjëherë pas deklaratës së Yoon për të bllokuar masën e ligjit ushtarak

Pse Yoon ndihej nën presion?

Yoon u votua në detyrë në maj 2022 si një konservator i linjës së ashpër, por ka qenë një president jo i fortë që nga prilli, kur opozita fitoi bindshëm në zgjedhjet e përgjithshme të vendit.
Qeveria e tij që atëherë nuk ka qenë në gjendje të miratojë projektligjet që dëshironte dhe në vend të kësaj është reduktuar në veton ndaj projektligjeve të miratuara nga opozita liberale.

Ai ka parë gjithashtu një rënie në vlerësimet e miratimit – duke lëvizur rreth niveleve të ulëta prej 17% – pasi ai është zhytur në disa skandale korrupsioni këtë vit, duke përfshirë një që përfshin Zonjën e Parë që pranoi një çantë Dior dhe një tjetër rreth manipulimit të supozuar të aksioneve.

Vetëm muajin e kaluar ai u detyrua të kërkonte falje në TV kombëtar, duke thënë se po krijonte një zyrë që mbikëqyrte detyrat e Zonjës së Parë. Por ai hodhi poshtë një hetim më të gjerë, të cilin partitë opozitare kishin kërkuar.

Çfarë pritet të ndodhë?

Partia Demokratike e opozitës po kërkon mbajtjen e përgjegjësisë nga Yoon në lidhje me atë që ka ndodhur. Parlamenti do të duhet të votojë deri të shtunën nëse do ta bëjë këtë.

Procesi i fajësimit është relativisht i drejtpërdrejtë në Korenë e Jugut. Për të pasur sukses, do të kërkonte mbështetje nga më shumë se dy të tretat e Asamblesë Kombëtare prej 300 anëtarësh – të paktën 200 vota.
Pasi të miratohet një fajësim, zhvillohet një gjyq përpara Gjykatës Kushtetuese – një këshill prej nëntë anëtarësh që mbikëqyr degët e qeverisë së Koresë së Jugut. Nëse gjashtë nga anëtarët e gjykatës votojnë për të mbështetur shkarkimin, presidenti shkarkohet nga detyra.

Nëse kjo ndodh, nuk do të ishte hera e parë që një president i Koresë së Jugut akuzohet. Në vitin 2016, presidentja e atëhershme Park Geun-hye u fajësua pasi u akuzua se kishte ndihmuar një mik të kryente zhvatje.
Në vitin 2004, një tjetër president, Roh Moo-hyun, u fajësua dhe u pezullua për dy muaj. Gjykata Kushtetuese e riktheu më pas në detyrë.

Veprimi i nxituar i Yoon habiti vendin – i cili e sheh veten si një demokraci moderne e lulëzuar që ka arritur shumë që nga ditët e saj të diktaturës.
Shumë i shohin ngjarjet e kësaj jave si sfidën më të madhe për atë shoqëri demokratike në dekada.