Ngarkesa nga mbetjet e anijes më të vjetër të gjetur në thellësi të detit është zbuluar në Mesdheun lindor, thanë arkeologët izraelitë. Qindra amfora të paprekura – kavanoza të lashta të ruajtjes – që besohet të jenë 3,300 vjet të vjetra, u zbuluan 90 km (56 milje) nga bregu verior i Izraelit në një thellësi prej 1,800 m (5,905 feet) në shtratin e detit.

Ekspertët në Autoritetin e Antikiteteve të Izraelit (IAA) thonë se zbulimi sugjeron se marinarët e asaj periudhe ishin në gjendje të lundronin në oqeane. Mbeturinat u gjetën gjatë një studimi rutinë të naftës dhe gazit.

Sipas IAA, anija e mbytur është “e para dhe më e vjetra” e gjetur në rajon dhe ndoshta është fundosur gjatë një stuhie ose si rezultat i një sulmi piratësh. “Ky zbulim na tregon si kurrë më parë aftësitë lundruese të marinarëve të lashtë,” tha Jacob Sharvit, kreu i njësisë detare të IAA.

Ai shtoi se kjo tregonte se paraardhësit tanë ishin në gjendje të përshkonin Detin Mesdhe “pa një vijë shikimi në asnjë bregdet”.

“Nga kjo pikë gjeografike, vetëm horizonti është i dukshëm përreth. Për të lundruar ata ndoshta kanë përdorur trupat qiellorë, duke marrë pamjet dhe këndet e pozicioneve të diellit dhe yjeve.” Ngarkesa u pikas nga zhytës robotë që i përkisnin firmës së naftës dhe gazit Energean, e cila po kërkonte burime të reja potenciale të energjisë në brigjet izraelite.

Kamerat kapën “atë që dukej të ishte një grumbull i madh kanash të grumbulluara në fund të detit”, sipas Karnit Bahartan të kompanisë. Vetëm dy nga amforat – që besohet se janë përdorur nga populli kananit që jetonin në një zonë që shtrihej nga Turqia e sotme në Egjipt – u hoqën duke përdorur mjete të projektuara posaçërisht, në mënyrë që të mos shqetësoheshin artefaktet e mbetura.

Doktoresha Bahartan e përshkroi zbulimin e tyre si një “gjetje vërtet sensacionale”. Ajo tha se vetëm dy anije të tjera me ngarkesë janë të njohura nga epoka e vonë e bronzit në Detin Mesdhe, të cilat të dyja u gjetën relativisht afër bregdetit turk duke përdorur pajisje normale zhytjeje.

“Bazuar në këto dy gjetje, supozimi akademik deri më tani ishte se tregtia në atë kohë kryhej duke fluturuar në mënyrë të sigurt nga porti në port,” tha Dr Bahartan. “Zbulimi i kësaj varke tani ndryshon të gjithë kuptimin tonë për aftësitë e lashta të marinarëve. “Është i pari që gjendet në një distancë kaq të madhe pa asnjë vijë shikimi në asnjë masë tokësore,” tha ajo. Mbetjet e gjetura pritet të shfaqen këtë verë në Kampusin Kombëtar për Arkeologjinë e Izraelit në Jerusalem.

(Balkanweb)