Dje në Madrid Konferenca Kombeve të Bashkuara nisi me një thirrje urgjente për të arritur një përparim më serioz mbi veprimin e klimës gjatë dy javëve të zhvillimit të konferencës (deri më 13 dhjetor).
Duke folur në ceremoninë e hapjes, Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara António Guterres tha se me ndryshimet klimatike ndikimet bëhen gjithnjë e më të rrezikshme dhe të dukshme, COP25 duhet t’i transmetojë botës një vendosmëri të fortë për të ndryshuar kursin.
“Për dhjetë vjet, Raporti mbi diferencën e emisioneve ka ngritur alarmin – dhe për dhjetë vjet, bota ka rritur vetëm emetimet e saj,” theksoi Sekretari i Përgjithshëm. “Nuk ka pasur kurrë një kohë më të rëndësishme për të dëgjuar, mosrespektimi i këtyre paralajmërimeve dhe marrja e një veprimi drastik për të kthyer emisionet do të thotë se ne do të vazhdojmë të dëshmojmë valë vdekjeprurëse dhe katastrofike, stuhi dhe ndotje.”
“Fatkeqësitë natyrore të lidhura me klimën po bëhen më të shpeshta, më vdekjeprurëse, më shkatërruese, me kosto njerëzore dhe financiare në rritje. Thatësira në disa pjesë të botës po përparon me ritme alarmante duke shkatërruar habitatet njerëzore dhe duke rrezikuar sigurinë ushqimore. Çdo vit, ndotja e ajrit, e lidhur me ndryshimin e klimës, vret shtatë milion njerëz. Ndryshimi i klimës është bërë një kërcënim dramatik për shëndetin dhe sigurinë e njeriut”.
“Ne në fund duhet të demonstrojmë se jemi serioz në angazhimin tonë për të ndaluar luftën kundër natyrës – se ne kemi vullnetin politik për të arritur në neutralitetin e karbonit deri në vitin 2050,” tha ai.
António Guterres u kujtoi delegatëve të COP25 që objektivi kryesor i konferencës ishte arritja e përparimit në çështjet kryesore, veçanërisht në nenin 6 të Marrëveshjes së Parisit në lidhje me tregjet e karbonit dhe vazhdimi i rritjes së ambicies në përgatitjen e planeve të reja dhe të rishikuara të veprimit kombëtar të klimës që do të vijnë vitin e ardhshëm.
“Të vendosësh një çmim të karbonit është thelbësore nëse do të kemi ndonjë shans për të kufizuar rritjen globale të temperaturës dhe të shmangim ndryshimin e klimës së arritur. Operacionalizimi i nenit 6 do të ndihmojë në ngritjen dhe funksionimin e tregjeve, mobilizimin e sektorit privat dhe sigurimin që rregullat të jenë të njëjta për të gjithë”, tha ai.
COP gjithashtu duhet të avancojë punën në lidhje me ndërtimin e kapaciteteve, shpyllëzimet, popuj autoktonë, qytete, financa, teknologji, gjini dhe më shumë.
Dhe duhet të kompletojë disa çështje teknike për të arritur funksionimin e plotë të kornizës së transparencës në bazë të Marrëveshjes së Parisit.
Shefi i KB tha se ai priste që të gjitha qeveritë të angazhohen për të rishikuar planet e tyre të veprimit kombëtar për klimën, ose Kontributet e përcaktuara në shkallë vendi (Nationally Determined Contributions or “NDCs”) – me ambicien e nevojshme për të trajtuar emergjencën e klimës gjatë 12 muajve të ardhshëm deri në COP26, data nga të cilat qeveritë duhet të paraqesin plane të azhurnuara dhe të përmirësuara.
Guterres u bëri thirrje qeverive të sigurojnë që të paktën 100 miliardë dollarë në vit të jenë në dispozicion të vendeve në zhvillim për masat e zvogëlimit të emetimeve dhe gazrave serë, si dhe për të ndërtuar qëndrueshmëri ndaj ndryshimeve klimatike.
Kryetari i Panelit Ndërqeveritar për Ndryshimin e Klimës (IPCC), Hoesung Lee, gjatë konferencës tregoi se përfitimet ekonomike nga një veprim më ambicioz të klimës, mund të krijojë mundësi për investime në inovacion.
“Këto investime do të gjeneronin përfitime të fuqishme për të gjithë sektorët e shoqërisë dhe ekonomisë, duke i bërë ato më të pastra, më të shëndetshme dhe më elastike,” tha ai.
Ndërsa Carol Schmidt, Ministre e Mjedisit në Kili, si Presidencë e radhës së COP zgjedhur zyrtarisht, u kujtoi delegatëve që puna duhej të bëhej përpara në COP25 e më pas mund të mblidhen planet e përmirësuara të veprimit kombëtar për klimën në bazë të Marrëveshjes së Parisit vitin e ardhshëm.
“Ne duhet të bëjmë angazhime të reja dhe më ambicioze të cilat përfshijnë të gjitha aspektet e veprimit klimatik: zbutjen, adaptimin dhe mënyrat e zbatimit. Mjeti kryesor për të stimuluar më shumë ambicie janë Kontributet e përcaktuara në shkallë vendi”, theksoi ajo.
John Christensen, Drejtor i Partneritetit të UNEP DTU gjatë konferencës u shpreh: “Kur i shikojmë 10 vitet që kemi përgatitur Raportin e Hapësirave të Emisioneve, është shumë shqetësuese që përkundër paralajmërimeve të shumta, emetimet globale kanë vazhduar të rriten dhe nuk duket se do jenë të mundshme së shpejti.
Uljet e kërkuara mund të arrihen vetëm me transformimin e sektorit të energjisë. Lajmi i mirë është se pasi era dhe dielli në shumicën e vendeve janë bërë burimi më i lirë i energjisë elektrike, sfidat kryesore tani janë hartimi dhe zbatimi i një sistemi të integruar, të decentralizuar të energjisë.”
Të dhëna nga raporti vjetor (UNEP)
Sipas Raporti vjetor të Programit të Mjedisit të KB (UNEP), Paneli Ndërqeveritar për Ndryshimin e Klimës (IPCC) ka paralajmëruar që kalimi më shumë se 1.5°C do të rrisë shpeshtësinë dhe intensitetin e ndikimeve klimatike.
Vendet e G20 kolektivisht përbëjnë 78 për qind të të gjitha emetimeve, por vetëm pesë anëtarë të G20 janë angazhuar për një objektiv afatgjatë të emetimeve zero.
Në afat të shkurtër, vendet e zhvilluara do të duhet të zvogëlojnë emetimet e tyre më shpejt sesa vendet në zhvillim, për arsye të drejtësisë dhe paanësisë. Sidoqoftë, të gjitha vendet duhet të kontribuojnë më shumë në efektet kolektive. Vendet në zhvillim mund të mësojnë nga përpjekjet e suksesshme në vendet e zhvilluara; ata madje mund t’i hedhin poshtë ato dhe të adoptojnë teknologji më të pastra në një ritëm më të shpejtë.
Për çdo vit, Raporti i Hapësirave të Emetimeve vlerëson hendekun midis emetimeve të parashikuara në 2030 dhe niveleve në përputhje me objektivat 1.5 ° C dhe 2 ° C të Marrëveshjes së Parisit.
Raporti zbulon se emetimet e gazrave serë janë rritur 1.5 për qind në vit gjatë dekadës së fundit. Emetimet në 2018, përfshirë edhe nga ndryshimet në përdorimin e tokës, si shpyllëzimi, arritën në një lartësi të re prej 55.3 gigatonnes të ekuivalentit të CO2.
Për të kufizuar temperaturat, emetimet vjetore në 2030 duhet të jenë 15 gigatone të ekuivalentit të CO2 më të ulët se NDC-të aktuale që kushtëzojnë/ nënkuptojnë për qëllimin 2° C;
ato duhet të jenë 32 gigatonne më të ulët për qëllimin 1.5 ° C. Në bazë vjetore, kjo nënkupton ulje të emetimeve prej 7.6 pë rqind në vit nga viti 2020 deri në vitin 2030 për të përmbushur qëllimin 1.5 ° C dhe 2.7 për qind në vit për qëllimin 2 ° C.
Për të realizuar këto ulje, nivelet e ambicies së Kontributeve Kombëtare (NDC) duhet të rriten së paku pesëfish për qëllimin 1.5° C dhe trefish për 2° C.
Ndryshimi i klimës ende mund të kufizohet në 1.5° C, thuhet në raport.
Ka një kuptim të shtuar të përfitimeve shtesë të veprimit ndaj klimës – siç është ajri i pastër dhe një shtysë për Qëllimet e Zhvillimit të Qëndrueshëm. Ka shumë përpjekje ambicioze nga qeveritë, qytetet, bizneset dhe investitorët. Zgjidhjet, dhe presioni dhe vullneti për t’i zbatuar ato, janë të bollshme.
Gjatë konferencës për shtyp, në fund të ditës së parë të konferencës, Sekretari i Përgjithshëm tha se vendet që kanë emetimet më të mëdha të gazrave serë, kanë mbetur pas- por diçka shumë e rëndësishme ka ndodhur sot:
Presidenti i Komisionit Evropian ka njoftuar se Komisioni do të paraqesë një pakt të gjelbër, dhe se Evropa do të jetë e vendosur të krijojë kushtet për neutralitetin e karbonit në 2050 dhe në një ulje dramatike të emetimeve nga viti 2020 në 2030 – kushte që janë të nevojshme për të arritur 1.5 gradë në fund të shekullit.
“Unë besoj se me disponimin evropian ekziston potencialisht një negocim i suksesshëm me aktorët e tjerë kryesorë, qoftë Shtetet e Bashkuara, Kina, India, Japonia… dhe ne kemi nevojë që negociatat të jenë pjesë e vitit 2020 në mënyrë që të sigurohemi që ne jemi në gjendje në mënyrë efektive, të mposhtin ndryshimin e klimës.
Të gjitha do të jenë të rëndësishme, por kjo nuk është vetëm çështje qeveritare, kjo është çështje për opinionin publik, për të rinjtë, për komunitetin e biznesit, për shoqërinë civile, për qytetet, për rajonet dhe ne shohim kudo një dinamizëm të ri, një përcaktim të ri që më bën të jem shpresues.
Për më tepër informacion
Konferenca e KB për Ndryshimet Klimatike COP 25 (2 – 13 Dhjetor 2019) po zhvillohet nën Presidencën e Qeverisë së Kilit dhe po mbahet me mbështetje logjistike nga Qeveria e Spanjës.
Periudha para-sezonale ishte nga 25 Nëntor – 1 Dhjetor 2019. Presidenti për konferencën është Znj. Carolina Schmidt, Ministre e Mjedisit të Kilit.
Konferenca është krijuar për të ndërmarrë hapat e radhës thelbësore në procesin e KB të ndryshimit të klimës. Pas marrëveshjes për udhëzimet e zbatimit të Marrëveshjes së Parisit në COP 24 në Poloni vitin e kaluar, një objektiv kryesor është të përfundojë disa çështje në lidhje me funksionalizimin e plotë të Marrëveshjes së Parisit për Ndryshimin e Klimës.
Delegacioni shqiptar përfaqësohet me:
Ministri i Turizmit dhe Mjedisit Blendi Klosi
Ornela Cuci, Zëvendës Ministre
Ms. Etleva Bushati
Ms. Mirela Kamberi, Drejtuese të ekipit/ Menaxhere të projekteve
United Nations Development Programme – Tirana
Mr. Gazmend Barbullushi Ambasador, Ambasada e Shqipërisë në Spanjë
