Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar beson se presidenti rus, Vladimir Putin, autorizoi personalisht helmimet me novichok në Salisbury,të cilat mund të kishin vrarë mijëra njerëz, thuhet në një hetim.
Një zyrtar i lartë i Zyrës së Jashtme (FCDO) ka dhënë një deklaratë për hetimin, në të cilin, ai thotë se Qeveria britanike ka arritur në përfundimin se sulmi me agjent nervor ishte aq i ndjeshëm sa Putini duhet t’i ketë dhënë leje.
Hetimi dëgjoi gjithashtu se ish-spiuni rus Sergei Skripal, i cili ishte objektivi i sulmit, fajësoi Putinin. Në një deklaratë të re dhënë për hetimin, ai tha: “unë besoj se Putini i merr të gjitha vendimet e rëndësishme vetë. Prandaj mendoj se ai duhet të ketë dhënë të paktën lejen për sulmin”.
Skripal dhe vajza e tij, Yulia, u helmuan më 4 mars 2018 në Salisbury, ku ai ishte vendosur pas një shkëmbimi spiunësh.
Më 30 qershor 2018, Dawn Sturgess, 44 vjeç, dhe i dashuri i saj, Charlie Rowley, u sëmurën në shtëpinë e tij në Amesbury, 11 milje në veri të Salisbury, pasi u helmuan me novichok që Rowley me sa duket e kishte gjetur në një shishe parfumi të lënë në një kosh. Skripalët dhe Rowley mbijetuan, por Sturgess vdiq më 8 korrik.
Hetimi, i cili filloi në Guildhall në Salisbury të hënën, është ngritur për të shqyrtuar vdekjen e Sturgess, por gjithashtu do të shqyrtojë në detaje sulmin ndaj Skripals.
Andrew O’Connor KC, këshilltar i hetimit, i përshkroi rrethanat e vdekjes së Sturgess si “të jashtëzakonshme, unike”.
Ai tha se ajo jetoi një jetë që ishte “i larguar tërësisht nga bota e politikës dhe marrëdhënieve ndërkombëtare”, por pati “një vdekje të panatyrshme dhe krejtësisht të papritur, e helmuar nga një armë kimike e shkallës ushtarake”.
Avokati tha se “kur Dawn Sturgess u helmua nga novichok katër muaj pas helmimit të Skripalit, u shfaq mundësia reale që ajo të ishte një viktimë e pafajshme – në shkëmbimin e zjarrit të një tentative të paligjshme dhe të egër ndërkombëtare për vrasje”.
O’Connor vazhdoi “dëshmitë do të sugjerojnë se kjo shishe, për të cilën do të dëgjojmë se përmbante mjaftueshëm helm për të vrarë mijëra njerëz, duhet të ishte lënë më parë diku në një vend publik, duke krijuar rrezikun e dukshëm që dikush ta gjente dhe ta merrte në shtëpi”.
Ai i tha kryetarit të hetimit, Lord Hughes të Ombersley: “Ju mund të arrini në përfundimin se ata që hodhën shishen në këtë mënyrë vepruan me një shpërfillje groteske për jetën njerëzore”, raporton The Guardian.
O’Connor i tha gjykatës se Jonathan Allen, një zyrtar i lartë në FCDO, kishte dhënë një deklaratë që përmblidhte “vlerësimet aktuale të qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar në lidhje me përgjegjësinë për helmimin”.
Deklarata e tij thotë se “në dritën e parashikimeve të kërkuara sipas ligjit rus për të miratuar atentatet e terroristëve të dyshuar jashtë Rusisë, dhe se ky incident kishte të bënte me një objektiv politikisht të ndjeshëm (Z. Skripal ishte një shtetas i Mbretërisë së Bashkuar dhe ishte në shënjestër në tokën e Mbretërisë së Bashkuar), është pikëpamja e HMG se Presidenti Putin autorizoi operacionin.”
O’Connor tha se Skripal kishte shprehur pikëpamjet e tij për këtë çështje. Kur u intervistua në maj 2018 nga policia, ai tha se ishte “mendimi i tij privat” se Putin ishte përgjegjës, duke shtuar se “arsyeja numër një” për atentatin ishte se Rusia besonte se ai ishte ende duke punuar për Perëndimin.
Në një deklaratë të mëtejshme, të ofruar për hetimin në javën e fundit, Skripal tha: “unë nuk e di me siguri se si më shikonte Putin personalisht. Me sa di unë nuk kam folur kurrë me të, megjithëse kam qenë në të njëjtën dhomë me të dy herë shumë vite më parë.
“Nuk është nder të vrasësh njerëz që janë shkëmbyer dhe sulmi ndaj Julias dhe meje ishte një tronditje absolute. Unë kisha marrë një falje presidenciale dhe isha një njeri i lirë pa asnjë dënim sipas ligjit rus. Nuk e kisha menduar kurrë se regjimi rus do të përpiqej të më vriste në Britaninë e Madhe… Nuk dija për ndonjë kërcënim specifik.
Unë besoj se Putini i merr vetë të gjitha vendimet e rëndësishme. Prandaj mendoj se duhet të paktën të ketë dhënë leje për sulmin ndaj Julias dhe mua.
Kur ende punoja në shërbimet speciale GRU në Rusi, kisha akses në informacione sekrete. Isha në dijeni të pretendimeve se Putini ishte përfshirë në aktivitete të paligjshme që kishin të bënin me asgjësimin e metaleve të rralla. Kam lexuar se Putini personalisht është shumë i interesuar për helmin dhe i pëlqen të lexojë libra për të”, u shpreh Skripal.
Ai shtoi se ishte ndjerë i sigurt në Mbretërinë e Bashkuar dhe nuk kishte dashur masa të veçanta sigurie.
Hetimit iu tha se Skripalët u helmuan pasi me novichok ishte lyer doreza e derës së shtëpisë së ish-spiunit. Por O’Connor e bëri të qartë se mbetet mister se si Rowley ra në kontakt me shishen.
Ai tha: “Ne nuk jemi optimistë se do të arrijmë në një shpjegim të vetëm bindës”.
Përpara fillimit të seancave, të cilat do të zgjasin deri në dhjetor, prindërit e Sturgess, Stan dhe Caroline, i thanë Guardian se shpresonin se hetimi do t’u përgjigjej pyetjeve që kanë mbetur ende mister.
Hetimi vazhdon.
/Balkanweb/
