Vendet e Ballkanit Perëndimor vendosën së fundmi të bëjnë investime të reja në fushën e mbrojtjes dhe rajoni po rifut shërbimin e detyrueshëm ushtarak.

Masa vjen pasi konfliktet në Ukrainë dhe Lindjen e Mesme, numri në rritje i pikave të krizës dhe përkeqësimi i situatës së sigurisë në mbarë botën kanë detyruar shumë vende të mendojnë për potencialin e tyre ushtarak.

Anëtarët e NATO-s, Kroacia, Sllovenia, Mali i Zi, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut kanë rritur buxhetet e tyre ushtarake dhe vendet jo-anëtare Serbia dhe Kosova kanë ndjekur një rrugë të ngjashme.

Shqipëria pret bazën e parë ajrore të NATO-s në rajon

Shqipëria u bë anëtare e NATO-s në vitin 2009.

Në mars të këtij viti, baza ajrore Taktike e Kuçovës, baza e parë ajrore e NATO-s në Ballkanin Perëndimor, u hap në bashkinë e Kuçovës në Qarkun e Beratit në pjesën jugore të vendit.

Ndërsa autoritetet theksuan se baza i dha Shqipërisë një rëndësi të re gjeostrategjike, kryeministri Edi Rama tha se po punohet për ndërtimin e bazës detare të NATO-s në qarkun e Durrësit në pjesën perëndimore të vendit.

Në korrik të këtij viti, Kuvendi miratoi një paketë ligjesh për sektorin e mbrojtjes dhe industrinë ushtarake për të riaktivizuar disa objekte që lidhen me zinxhirin e prodhimit të pajisjeve ushtarake dhe armëve.

Shqipëria mori edhe UAV-të Bayraktar TB2 në kuadër të Partneritetit Strategjik Turqi-Shqipëri në muajin mars dhe këta dronë hynë në inventarin e ushtrisë shqiptare.

Në fillim të vitit 2024, Shqipëria mori gjithashtu grupin e parë të helikopterëve Black Hawk që porositi nga SHBA.

Kosova

Kosova e transformoi Forcën e Sigurisë së Kosovës (FSK) në një forcë të armatosur me ndryshime ligjore në vitin 2018.

Pritet që Kosova të ketë rreth 7,500 personel ushtarak pas përfundimit të procesit, i cili pritet të zgjasë 10 vjet.

Qeveria e Kosovës themeloi Fondin e Sigurisë në vitin 2022, përmes të cilit qytetarët mund të kontribuojnë në buxhetin e Ministrisë së Mbrojtjes për blerjet ushtarake.

Përveç kësaj, ajo miratoi Programin Kombëtar për Mbrojtjen Gjithëpërfshirëse më 11 shtator.

Serbia

Serbia së fundmi tërhoqi vëmendjen më të madhe me blerjen e avionëve luftarakë Rafale nga Franca dhe rikthimin e shërbimit të detyrueshëm ushtarak.

Presidenti serb Aleksandar Vuçiç njoftoi se shërbimi i detyrueshëm ushtarak, i cili u hoq në vitin 2010, do të rikthehet dhe shërbimi ushtarak do të jetë 75 ditë.

Kroacia

Kroacia, një anëtare e NATO-s dhe Bashkimit Evropian, ka njoftuar gjithashtu se do të rikthejë shërbimin e detyrueshëm ushtarak.

Ministri kroat i mbrojtjes Ivan Anusiç tha se shërbimi i detyrueshëm ushtarak, i cili u hoq në 2008, do të rifutet që nga 1 janari 2025 dhe do të zgjasë për një periudhë prej 60 ditësh.

Blerjet e fundit të Kroacisë të automjeteve luftarake të blinduara Bradley nga SHBA dhe avionëve luftarakë Rafale nga Franca janë përshkruar si “modernizimi” i ushtrisë së vendit.

Mali i Zi dhe Sllovenia

Mali i Zi, i cili u bë anëtar i NATO-s në vitin 2017 dhe po vazhdon procesin e anëtarësimit në BE, ka ndarë gjithashtu të paktën 2% të prodhimit të brendshëm bruto (PBB) për mbrojtjen.

Një tjetër vend rajonal që është anëtar i NATO-s dhe BE-së, Sllovenia, është gjithashtu në listën e atyre që rritin buxhetin e tyre ushtarak për vitin 2024. Sllovenia është gjithashtu ndër vendet që nuk planifikojnë të rikthejnë shërbimin e detyrueshëm ushtarak, të cilin e la në 2003.

Maqedonia e Veriut

Maqedonia e Veriut, anëtare e NATO-s që nga viti 2020, hoqi shërbimin e detyrueshëm ushtarak në vitin 2006 dhe ushtria u profesionalizua plotësisht në 2006-2007.

Edhe pse në publik po diskutohet rikthimi i shërbimit të detyrueshëm ushtarak, një temë e tillë nuk është ende në axhendën e vendit.