Moldavët kanë votuar me një shumicë të vogël në favor të anëtarësimit në Bashkimin Evropian.
Të dielën, Moldavia mbajti zgjedhjet presidenciale dhe një referendum për anëtarësimin në BE, duke shënuar një moment kritik në luftën e vazhdueshme midis Rusisë dhe perëndimit për kontrollin mbi kombin e vogël, pa dalje në det në Evropën Lindore, shtëpia e 2.5 milionë banorëve.
Pasi u numëruan afro 99.5% e votave në referendumin që u kërkoi votuesve të zgjidhnin nëse do të përfshinin në kushtetutën e vendit një rrugë drejt BE-së, vota “po” zuri vendin e parë me 50.39% të rreth 1.5 milion votave të hedhura, sipas Komisionit Qendror të Zgjedhjeve.
Rezultati do të thoshte se fushata pro-BE fitoi me pak më shumë se 11,000 vota, duke shmangur një pengesë shokuese për presidenten pro-perëndimore, Maia Sandu.
Rezultatet e veçanta të zgjedhjeve presidenciale treguan se Sandu kryesoi raundin e parë të votave me 41.91%. Ajo do të përballet me konkurrentin e saj më të afërt, Alexandr Stoianoglo, një ish-prokuror i mbështetur nga socialistët pro-rusë, në raundin e dytë pas dy javësh.
“Moldavia ka fituar betejën e parë të vështirë në përpjekjen për t’u bashkuar me Bashkimin Evropian,” tha Sandu në një konferencë të hënën.
Ajo dënoi gjithashtu përpjekjet e “forcave të huaja” për të blerë vota, duke e përshkruar atë si një “sulm ndaj sovranitetit moldav”.
Vota e dyfishtë në një nga vendet më të varfra të Evropës u pa si një provë vendimtare e agjendës pro-evropiane të Sandu, pasi ajo u kishte kërkuar moldavëve të votonin “po” në referendum për të afirmuar pranimin në BE si një qëllim kushtetues “të pakthyeshëm”, megjithëse pranimi i mundshëm i vendit për bllokun evropian është ende shumë vite larg.
Rezultati i ngushtë i referendumit do të zhgënjejë mbështetësit e Sandu dhe aleatët e saj në Bruksel.
Sondazhet parazgjedhore treguan se Sandu mbante një epërsi të rehatshme ndaj Stoianoglo-s dhe kandidatëve të tjerë, ndërsa sondazhet sugjeruan se rreth 60% e votuesve mbështetën rrugën pro-BE në prag të referendumit.
Moldavia aplikoi për t’u bashkuar me BE-në pasi Rusia nisi një luftë për pushtimin e plotë të Ukrainës fqinje, sulm që u dënua nga Sandu dhe shumë politikanë në vend, pasi dhjetëra mijëra refugjatë ukrainas u larguan në kryeqytetin moldav, Kishinau. Moldavia filloi zyrtarisht negociatat e pranimit në BE në qershor, megjithëse skepticizmi mbetet i lartë në lidhje me aftësinë e vendit për të zbatuar reformat e nevojshme demokratike dhe gjyqësore në të ardhmen e afërt.
Vëzhguesit besojnë se një Sandu e dobësuar mund të përballet me një balotazh të ndërlikuar të raundit të dytë kundër një fronti të bashkuar opozitar pro-Moskë të udhëhequr nga Stoianoglo.
Sipas të dhënave paraprake, moldavët brenda vendit votuan kundër referendumit, por fletët e votimit nga diaspora kryesisht pro-BE, të cilat u numëruan deri në fund, përmbysën rezultatet në momentet e fundit.
“Sandu kishte shpresuar të merrte një mandat të fortë për të çuar përpara shtytjen e saj për integrimin në BE, por rezultati i ngushtë ngre pyetje të rëndësishme në lidhje me nivelin e mbështetjes për politikat e saj”, tha një diplomate perëndimore në Kishinau.
“Pozicioni i saj tani është më i lëkundshëm se sa ishte përpara vendimit të saj për të thirrur referendumin,” shtoi zyrtari.
Dy votimet u mbajtën mes pretendimeve të autoriteteve moldave se Moska dhe përfaqësuesit e saj kishin orkestruar një fushatë intensive të “luftës hibride” për të destabilizuar vendin dhe për të prishur rrugën e tij drejt BE-së.
Akuzat kundër Moskës përfshinin financimin e grupeve opozitare pro-Kremlinit, përhapjen e dezinformatave, ndërhyrjen në zgjedhjet lokale dhe mbështetjen e një skeme të madhe të blerjes së votave.
Ndërsa votat po numëroheshin të dielën, Sandu fajësoi “forcat e huaja” për orkestrimin e një “sulmi të paprecedentë ndaj lirisë dhe demokracisë së vendit tonë”.
