Nëse presidentët e Kosovës dhe serbët bëjnë një marrëveshje të fshehtë për të normalizuar marrëdhëniet mes tyre me anë të shkëmbimit të territoreve, ajo mund të polarizojë më tej politikën e Kosovës, të përkeqësojë ndarjet sociale, të ndajë aleatët ndërkombëtarë dhe të shkaktojë trazira ndëretnike.

Negociatat kërkojnë diskrecion, larg nga sytë kureshtarë të publikut të gjerë.

Sidoqoftë, nevoja për diskrecion duhet të jetë e ekuilibruar me gjithëpërfshirjen, në mënyrë që palët e interesuara të investohen në rezultatin dhe të bindin zgjedhësit e tyre që të mbështesin rezultatin e negociatave.

Presidenti i Kosovës Hashim Thaçi dhe homologu i tij serb, Aleksandar Vuçiç, po takohen dyer të mbyllura për të diskutuar një marrëveshje për normalizimin e marrëdhënieve midis Kosovës dhe Serbisë.

Thaçi ka hedhur poshtë idenë polemikë të ndryshimit të territoreve. Përveç Federica Mogherini, Përfaqësuesja e Lartë e BE-së për Punë të Jashtme dhe Siguri, askush nuk e di se çfarë kanë diskutuar Thaçi dhe Vuçiç. Edhe anëtarët e ekipit negociues të Kosovës janë në errësirë të plotë.

Thuhet se Thaçi dhe Vuçiç po planifikojnë të shpallin një marrëveshje për të shkëmbyer territoret pak para takimit të tyre të ardhshëm në Paris, më 1 korrik. Sipas një personaliteti të shquar të Kosovës, këto janë kushtet e marrëveshjes:

Serbia do të pranojë njohjen e Kosovës.

Kosova do ta lërë Mitrovicën e Veriut dhe katër komuna veriore në Serbi.

Kosova do të marrë katër deri në shtatë fshatra në Luginën e Preshevës, të cilat aktualisht janë pjesë e Serbisë.

Liqeni i Gazivodës, i cili është vendimtar për prodhimin e energji elektrike dhe furnizimin me ujë të Kosovës, do të bëhet një territor i besueshëm nën mbikëqyrjen e një organizate ndërkombëtare (p.sh. NATO).

Një Asociacion i Komuniteteve Serbe (ASM) do të themelohet në pjesë të tjera të Kosovës ku banojnë serbët. ASM do të jetë përgjegjës për planifikimin urban dhe rural.

Marrëveshja nuk flet për minierat e Trepçës, që përfshin territore në të dy vendet.

Shkëmbimi i territoreve ka precedentë. Në vitin 1947, Serbia i kaloi shtatë fshatra rrethit të Gjilanit në Preshevë: Stanec, Maxhere, Peceno, Ranatovce, Depçe, Caravajka dhe Sefer.

Fshatrat e tjerë i kaluan Bujanovcit: Dobrosi dhe Konculj, si dhe fshatrat malore të Bujanovcit, Pribovacit dhe Zarbincës. Këto 11 fshatra shtrihen gjithsej rreth 85 kilometra katrorë.

Në vitin 1959, 45 banesa të rajonit të Rashkës i kaluan Kosovës. Një pjesë e Leshakut dhe Zubin Potokut gjithashtu iu bashkuan Kosovës. Vendimi për këto ndryshime territoriale u mor vetëm nga Beogradi. Në atë kohë, statusi politik i Kosovës ishte i kufizuar në një rajon autonom brenda Serbisë.

Marrëveshja Thaçi-Vuçiç për të shkëmbyer territore është një marrëveshje e keqe për disa arsye: Vuçiç nuk ka votat në parlament për të ndryshuar kushtetutën e Serbisë dhe për të ratifikuar marrëveshjen. Njohja e Serbisë për Kosovën është thelbësore për marrëveshjen.

Marrëveshja nuk do të adresojë BE dhe anëtarësimin e OKB-së në Kosovë.

Zbatimi i marrëveshjes do të institucionalizonte paqëndrueshmërinë, duke izoluar fshatrat shqiptare në Preshevë dhe në veri të Kosovës, duke krijuar kështu lagjje të ngjashme me Gazën.

Asociacioni i Komuniteteve Serbe për serbët e Kosovës në jug të vendit do të shkaktonte trazira dhe në fund të fundit do të nxiste kërkesat e tyre për tërheqje nga Kosova.

Politika e Kosovës do të bëhet edhe më e polarizuar nëse detajet e marrëveshjes mbahen të fshehta nga ekipi negociues.

Në Parlamentin e Kosovës do të nisë një debat i ashpër për marrëveshjen. Ndarja sociale do të thellohet dhe mund të nisë një përplasje ndëretnike.

Gjithashtu, në Bosnje mund të nisin trazirat nëse Republika Srbska kërkon bashkimin me Serbinë.

Marrëveshja është e keqe për marrëdhëniet e jashtme të Kosovës. Mosinformimi e Kancelares Angela Merkel ​​do të ndryshonte qëndrimin e udhëheqëses gjermane, e cili ka qenë i vendosur për integritetin territorial të Kosovës. Kjo marrëveshje do të minote mbështetjen e Gjermanisë për liberalizimin e vizave, lidhjet ekonomike dhe përparësitë e tjera të Kosovës.

Pozicioni i Uashingtonit është i paqartë. Zyrtarët amerikanë tregojnë se ata do të mbështesin vendimin e palëve.

Çdo marrëveshje ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, pa pëlqimin e Gjermanisë dhe Shteteve të Bashkuara, do të dështojë. Gjermania dhe SHBA janë kritike për integrimin euroatlantik të Kosovës. Nëse ecin përpara, negociatat duhet:

Të përfshijnë anëtarët e ekipit negociues të Kosovës dhe informimin e liderëve të opozitës. Jo më shumë takime me dyer të mbyllura midis Thaçit dhe Vuçiçit.

Të bëjnë kërkesa të qarta për ratifikimin nga parlamenti dhe një referendum popullor.

Të kërkojnë pjesëmarrjen nga një zyrtar amerikan në të gjitha takimet.

Ekziston një alternativë për ndarjen: ndërtimi i shtetit dhe krijimi i një shoqërie të përbashkët në të cilën mbrohen dhe promovohen interesat e të gjitha komuniteteve në Kosovë. Në vend që të fokusohet në hollësitë e rregullimit të kufijve, Thaçi dhe bashkësia ndërkombëtare duhet të marrin një pamje afatgjatë dhe të insistojnë në njohjen e Kosovës pa kushte.

Çdo gjë më pak e bën Thaçin një bashkëpunëtor në tradhtinë dhe talljen e Beogradit.