Predikuesi mysliman turk Fethullah Gylen, për të cilin Ankaraja pretendon se qëndron pas një grushti të dështuar në vitin 2016, ka vdekur në Pensilvani, Shtetet e Bashkuara, ku ai jetonte, thanë media turke. Ai ishte 83 vjeç.
Ai ndërtoi një lëvizje të fortë islamike në Turqi dhe më gjerë, por i kaloi vitet e fundit të jetës së tij duke u përballur me akuzat se organizoi një përpjekje për grusht shteti kundër liderit turk Rexhep Tajip Erdogan.
Gyleni e mohoi këtë, edhe pse Erdogan e drejtoi menjëherë gishtin drejt tij.
Më 15 korrik 2016, Turqia përjetoi tentativën më vdekjeprurëse për grusht shteti ushtarak, kur një fraksion i ushtrisë turke nisi një përpjekje të koordinuar për të rrëzuar administratën e presidentit Erdogan.
Tanket dolën në rrugët e Stambollit në mbrëmjen e 15 korrikut, ushtarët sulmuan selinë e partisë në pushtet AKP, ndërsa avionët luftarakë bombarduan ndërtesën e parlamentit në Ankara.
Ndërsa lajmet për grushtin e shtetit u përhapën, mijëra turq dolën në rrugë megjithë sulmet nga forcat pro grushtit të shtetit, ndërsa ushtarët dhe policët besnikë ndaj shtetit u rezistuan mbështetësve të grushtit të shtetit.
Të paktën 251 persona u vranë, më shumë se 2200 u plagosën, kështu që grushti i shtetit u parandalua disa orë më vonë, kujton Al Jazeera.
Turqia nuk do të drejtohet nga “struktura paralele” nga Pensilvania, tha Erdogan, i cili prej vitesh pretendon se Gyleni po përpiqet të rrëzojë qeverinë e tij.
Faqja Hercules, e cila publikon predikimet e Gylenit, njoftoi në profilin e saj X se ai vdiq të dielën në mbrëmje në spitalin ku po trajtohej.
Marrëdhëniet mes Gylenit dhe Erdoganit ishin fillimisht pozitive dhe paqësore. Gylen me ndikim dhe karizmatik mbështeti ardhjen në pushtet në 2002 dhe forcimin e AK Partisë dhe Erdoganit.
Të dy ishin bashkëpunëtorë të ngushtë, por problemet lindën sepse të dy donin më shumë pushtet dhe autoritet.
Në mesin e vitit 2013, njerëz të afërt me Gylen u përpoqën të largonin kreun e shërbimit sekret, Hakan Fidan, i cili është i afërt me Erdoganin. Erdogan ka kërcënuar se do të mbyllë çerdhet dhe shkollat private të lëvizjes Gylen, të cilat kanë ekzistuar në Turqi prej dekadash.
Në fund të vitit 2013 shpërtheu një skandal korrupsioni ku u ndaluan disa ministra dhe familjarët e tyre, si dhe u përmend edhe djali i vogël i Erdoganit, Bilali. Erdoğan tha se Gylen po i “ndërton” aferën atij.
Me një premtim për të mos lejuar formimin e “strukturave paralele shtetërore” nën ndikimin e Gylenit, Erdogan filloi zëvendësimin, shkarkimin dhe transferimin e njerëzve në drejtësi dhe polici që konsiderohen të afërt me Gylenin.
Fethullah Gylen ka lindur në vitin 1941 në qytetin e Erzurumit, selia e provincës turke me të njëjtin emër, në familjen e një imami.
Ai u bë imam në vendlindjen e tij në moshën 18-vjeçare dhe me fjalimet dhe predikimet e tij të frymëzuara, bëri menjëherë për vete besimtarët.
Në moshën 27-vjeçare u bë imam suprem në Izmir me një popullsi disa milionëshe dhe ishte në krye të gjithë Egjeut.
Ai u arrestua gjatë grushtit të shtetit ushtarak në vitin 1971, i akuzuar për “abuzim të ndjenjave fetare për interesa politike dhe personale”, por u lirua shpejt.
Në fund të viteve ’70, ai la profesionin e imamit dhe u përfshi më shumë në lëvizjen e tij “Hizmet” (“Shërbimi”). Ai i përket teologëve modernë islamikë. Ai mbron dialogun dhe bashkëpunimin ndërfetar, një rol më të madh për gratë në Islam dhe “Hizmeti” i tij ka një komponent të fortë social dhe edukativ.
Në Turqi dhe jashtë saj, “Hizmet” ka hapur dhjetëra shkolla, spitale dhe institucione sociale, por kritikët e Gylenit besojnë se pretendimet e tij politike qëndrojnë pas fasadës humanitare.
Ata që u larguan nga “Hizmet” e përshkruajnë atë si një sekt, një version mysliman i Scientologjisë, Masonerisë.
Gyleni konsiderohet të jetë me shumë ndikim në policinë, gjyqësorin dhe median turke. Ai kontrollonte të përditshmen dikur më të përhapur “Zaman”.
Nuk dihet sa anëtarë ka Hizmeti, por supozohet se ata janë në poste shumë me ndikim në Turqi, kryesisht në drejtësi, polici dhe mediat turke, por edhe disa oficerë ushtarakë.
