Në një qytet të përgjumur boshnjak, rreth 5 milje larg kufirit me Bashkimin Evropian, një kullë e vjetër është pothuajse e shkatërruar. Brenda, grumbujt e mbeturinave, bishtat e cigareve të përdorura dhe një sobë portative me dru ofrojnë pamje në jetën e përditshme të njerëzve që për pak kohë e përdorën ndërtesën si shtëpi.

Ngjitur në mure është një copë letre A4, ku i njëjti mesazh shtypet vazhdimisht: “Nëse dëshironi të udhëtoni në Evropë (Itali, Gjermani, Francë, etj) ne mund t’ju ndihmojmë. Ju lutemi shtoni këtë numër në WhatsApp”.

Mesazhi është shtypur në gjuhët e njerëzve shpesh të dëshpëruar: somalisht, nepalisht, turqisht, etj. Mesazhi i fundit është shkruar në gjuhën kineze.

Kulla e Bihać dikur përdorej për të rimbushur trenat me avull që udhëtonin nëpër ish-Jugosllavi. Tani ajo ofron strehë për një lloj tjetër personi në lëvizje: migrantët që bëjnë udhëtimin e rrezikshëm nëpër Ballkan, me shpresën për të kaluar në Kroaci, fqinjin e Bosnje dhe Hercegovinës në BE.

Zhang mbërriti në Bosnje në prill me dy fëmijë të vegjël që i kishte me vete. Udhëtimi që ai e përshkruan si ecje “drejt rrugës së lirisë” filloi muaj më parë në Langfang, një qytet në provincën Hebei të Kinës veriore. Deri më tani ai i ka kaluar nëpër katër vende, ka kushtuar mijëra paund, ka çuar në përplasje agresive me policinë kufitare kroate, dhe për momentin, janë akomoduar në një qendër të përkohshme pritjeje për migrantët në periferi të Sarajevës.

Kampi, i cili është shtëpia e më shumë se 200 njerëzve, është posaçërisht për familjet, njerëzit e pambrojtur dhe të miturit e pashoqëruar. Si dhe rreshtat e konvikteve të vendosura midis kodrave të rrotulluara të Ballkanit, ka një shesh lojrash me fëmijë që luajnë me litar dhe një qendër edukimi. Por është një jetë e vetmuar. Është e rrallë të takosh një folës tjetër kinez. Për të kaluar kohën, Zhang herë pas here ndihmon në mensë.

“Të qëndrosh këtu nuk është një opsion shumë i mirë,” thotë Zhang, ndërsa djali dhe vajza e ndjekin njëri-tjetrin në oborr. Por “nëse kthehem në Kinë, ajo që më pret është të dërgohem në një spital mendor ose në një burg”.

Deri kohët e fundit, Zhang kishte një punë të qëndrueshme duke punuar për një kompani private në ekonominë e dytë më të madhe në botë, duke fituar një pagë mbi mesataren. Por mjedisi politik në Kinë e la atë të ndjente se nuk kishte zgjidhje tjetër veçse të largohej.

Në shtator, Guardian udhëtoi për në Bosnje për të takuar disa nga emigrantët kinezë që tentonin rrugën e rrezikshme ballkanike, për të zbuluar faktorët personalë dhe politikë që qëndrojnë pas popullsisë së re emigrante në kufirin e Evropës.

“Askush nuk dëshiron të largohet nga vendi i tij nëse është i sigurt”
Zhang është njëri nga një grup i vogël, por në rritje i kinezëve që po udhëtojnë në Ballkan me shpresën për të hyrë në BE me çfarëdo mjeti të nevojshëm.

Ai dhe fëmijët e tij u kapën katër herë teksa po përpiqeshin të kalonin në Evropë. I armatosur me pak më shumë se disa këshilla të paqarta që kishte parë në aplikacionin e mesazheve Telegram dhe hartën në smartphone, ai u drejtua në qytete të ndryshme në kufirin Bosnje-Kroaci për të provuar fatin e tij. Por gjithmonë kapeshin. Së fundmi, ai u përpoq të kalonte në Metkoviq, një qytet i vogël në jug të Kroacisë, ku kufiri është i fortifikuar kryesisht nga një kreshtë e vogël malesh të pyllëzuara. Por pas kampingut gjatë natës në shkretëtirë me gjarpërinjtë kafe me pamje të keqe, familja u kap edhe një herë nga policia kufitare kroate jashtëzakonisht e ashpër dhe u tërhoq përsëri në Bosnje.

“Të shkosh në vende të tjera në këtë mënyrë nuk është shumë e nderuar për mua, të jem i sinqertë,” thotë Zhang. Ai thotë se e bëri udhëtimin vetëm për shkak të familjes së tij. “Fëmijët e mi janë shumë të vegjël,” thotë Zhang, duke iu referuar djalit të tij 10-vjeçar dhe vajzës shtatë-vjeçare.

“Nuk mund t’u shpjegoja se çfarë po ndodhte në të vërtetë. Thjesht u thashë fëmijëve se doja t’u jepja një jetë më të mirë… ata nuk kanë fare të ardhme [në Kinë]”.

Në vitin 2022, nga më shumë se 14,000 njerëz të kapur duke u përpjekur të kalonin ilegalisht kufijtë e Bosnjës, dy ishin kinezë. Në vitin 2023, ky numër ishte rritur në 148. Shumica e tyre u kapën duke u përpjekur të kalonin në Kroaci, sipas policisë kufitare të Bosnjës. Ata thanë se më shumë se 70 kinezë u kapën në gjysmën e parë të këtij viti.

Dhe sipas një marrëveshjeje dypalëshe, Kroacia mund të dëbojë njerëz pa të drejtë të qëndrojnë në vendin e BE-së në Bosnje. Në vitin 2021, tre kinezë u pranuan në Bosnje dhe Hercegovinë në këtë mënyrë. Në vitin 2023, ishte 260.

Që kur regjimi zero-Covid i Kinës u hoq papritur, menjëherë pas protestave të vitit 2022, një mori njerëzish janë larguar nga vendi. Disa janë të ngopur me represionin politik, i cili është përhapur shumë nën regjimin aktual. Të tjerët ndihen të pashpresë për ekonominë, e cila ka luftuar për t’u rikuperuar që nga pandemia, me norma të larta papunësie tek të rinjtë dhe paga të ulëta.

Disa po përdorin viza studentore ose pune për t’u zhvendosur në vende ku mund të jetojnë dhe flasin më lirshëm, me komunitete të reja të diasporës që shfaqen në qytete si Bangkok, Tokio dhe Amsterdam. Por të tjerët, njerëz të klasës së mesme të ulët që nuk kanë fonde apo kualifikime për të emigruar me rrugë zyrtare, po zgjedhin rrugë më të rrezikshme arratisjeje. Fenomeni është bërë kaq i diskutuar në internet, saqë ka fjalën e tij kryesore: runxue , ose run filozofi, një term i koduar për emigracionin. Shifrat e sakta janë të vështira për t’u arritur pasi shumë njerëz nuk e regjistrojnë zyrtarisht qëllimin e tyre për t’u larguar, veçanërisht nëse planifikojnë të hyjnë ilegalisht në një vend tjetër. Por në vitin 2023, kishte 137,143 azilkërkues nga Kina, sipas agjencisë së refugjatëve të OKB-së. Ky është më shumë se pesëfishi i numrit të regjistruar një dekadë më parë, kur sundimi i Xi sapo kishte filluar.

Një rrugë vdekjeprurëse është Darién Gap, pjesë e korridorit të migrantëve që lidh Amerikën Jugore dhe Qendrore me kufirin jugor të Shteteve të Bashkuara. Më shumë i njohur për tërheqjen e amerikano-latinëve të dëshpëruar, vitet e fundit numri i kinezëve që bëjnë atë udhëtim është rritur. Në 6 muajt deri në prill 2024, 24367 shtetas kinezë u kapën nga policia kufitare amerikane në kufirin me Meksikën.

Rruga Darién Gap ka qenë e popullarizuar në mesin e emigrantëve kinezë pjesërisht sepse ata mund ta nisnin udhëtimin në Ekuador, gjë që i lejoi kinezët të vizitonin pa viza. Në qershor, Ekuadori pezulloi marrëveshjen për heqjen e vizave, duke përmendur një “rritje shqetësuese” të mbërritjeve nga Kina.

Zyrtarët e imigracionit e përshkruajnë fluksin e emigrantëve si një organizëm të gjallë. Madhësia e saj fryhet dhe merr formë, por rrallë tkurret. Pra, kur një derë mbyllet, njerëzit në lëvizje nuk ndalojnë kurrë, ata thjesht gjejnë një dritare tjetër.

Për Zhang, dera për në Amerikë, zgjedhja e tij e parë, u mbyll kur ai ishte tashmë në rrugë. Ai kishte rezervuar bileta për në Ekuador përmes Singaporit dhe Madridit në fillim të vitit të ri. Por në Singapor, familjes iu bllokua të hipte në fluturimin për në Spanjë, me stafin e linjës ajrore që tha se autoritetet spanjolle i kishin refuzuar hyrjen. Ai ishte i bllokuar, pa plan B. Ishte një çift i sjellshëm çek që e gjeti duke qarë në aeroport dhe i sugjeroi të provonte Evropën, thotë ai. Kështu ai rezervoi një fluturim për në Beograd.

Shpresa e tij është të gjejë një rrugë për në Evropën veriore, ku ka liri të fjalës dhe mundësi punësimi. Kinezët e tjerë kanë pasur të njëjtën ide. Në tetë muajt e parë të këtij viti, pati 569 kërkesa të reja për azil nga shtetas kinezë në Gjermani, më shumë se dyfishi i numrit total për vitin 2022. Në Holandë , 409 kinezë aplikuan për azil vitin e kaluar, nga 151 një vit më parë.

Stafet në qendrat e pritjes së emigrantëve inkurajojnë butësisht njerëzit që të aplikojnë për azil në Bosnje në vend që të vazhdojnë në Evropë.