Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara, António Guterres ka thënë se ndotësit e mëdhenj kanë një përgjegjësi të qartë për të ulur emetimet – ose rrezikojnë një katastrofë në mbarë botën.
“Paqësori është sot zona më e cenueshme e botës,” i tha ai BBC-së në Takimin e Liderëve të Forumit të Ishullit të Paqësorit në Tonga. “Ka një padrejtësi të madhe në lidhje me Paqësorin dhe kjo është arsyeja pse jam këtu.”
“Ishujt e vegjël nuk kontribuojnë në ndryshimin e klimës, por gjithçka që ndodh për shkak të ndryshimeve klimatike shumëfishohet këtu”.
Por përfundimisht “detet në rritje po vijnë për të gjithë ne,” paralajmëroi ai në një fjalim në forum, ndërsa OKB-ja paraqiti dy raporte të veçanta mbi rritjen e nivelit të detit dhe se si ato kërcënojnë kombet ishullore të Paqësorit.
Raporti i Organizatës Botërore Meteorologjike të Gjendjes së Klimës në Paqësorin Jugperëndimor thotë se ky rajon përballet me një goditje të trefishtë të rritjes së përshpejtuar të nivelit të detit, ngrohjes së oqeanit dhe acidifikimit – një rritje në aciditetin e detit sepse po thith gjithnjë e më shumë dioksid karboni.
“Arsyeja është e qartë: gazrat serrë – të prodhuara në masë dërrmuese nga djegia e lëndëve djegëse fosile – po gatuajnë planetin tonë”, tha Guterres.
Në vijim ai tha fjalë për fjalë se “deti po e merr nxehtësinë”.
Tema e këtij viti – elasticiteti transformues – u testua në ditën e hapjes kur auditori i ri u përmbyt nga shirat e dendur dhe ndërtesat u evakuuan për shkak të një tërmeti.
“Është një kujtesë kaq e fortë se sa të paqëndrueshme janë gjërat brenda rajonit tonë dhe sa e rëndësishme është që ne duhet të përgatitemi për gjithçka,” tha për BBC Joseph Sikulu, drejtor i Paqësorit, një grup mbrojtës i ndryshimeve klimatike.
Jo shumë larg vendit të ngjarjes ishte një paradë në rrugë, me kërcimtarë që përfaqësonin rajonin, duke përfshirë banorët e ishullit të Torres Strait, Tonganët dhe Samoanët. Në fillim të paradës, në një pankartë të madhe shkruhej “nuk po mbytemi, po luftojmë”. Një tjetër thotë: “niveli i detit po rritet – po ashtu edhe ne”.
Sipas raportit, nivelet janë rritur mesatarisht 9.4 cm (3.7 in) në 30 vitet e fundit, por në Paqësorin tropikal, kjo shifër ishte deri në 15 cm.
“Është e rëndësishme për liderët, veçanërisht si Australia dhe Aotearoa, të vijnë dhe të dëshmojnë vetë këto gjëra, por gjithashtu të dëshmojnë qëndrueshmërinë e popullit tonë,” tha z. Sikulu.
“Një pjesë thelbësore e kulturës Tongane është aftësia jonë për të qenë në gjendje të vazhdojmë të jemi të gëzuar gjatë gjithë vështirësive tona, dhe kjo është mënyra se si ne praktikojmë elasticitetin tonë dhe për ta parë dhe dëshmitar këtë, mendoj se do të jetë e rëndësishme.”
Kjo është hera e dytë që Sekretari i Përgjithshëm Guterres merr pjesë në Takimin e Drejtuesve të Forumit të Ishujve të Paqësorit. Takimi vjetor mbledh liderë nga 18 ishujt e Paqësorit, duke përfshirë Australinë dhe Zelandën e Re.
Ndërsa udhëheqësit u mblodhën për ceremoninë zyrtare të hapjes, shiu i dendur shkaktoi përmbytje të mëdha. Menjëherë më pas, një tërmet me magnitudë 6.9 goditi rajonin e Tongës, duke nënvizuar se sa i rrezikuar është.
Në vitin 2019, Guterres udhëtoi për në Tuvalu ku dha alarmin për rritjen e nivelit të detit. Pesë vjet më vonë, ai thotë se ka parë ndryshime reale.
“Ne shohim kudo një angazhim të madh për të rezistuar, një angazhim për të reduktuar ndikimin negativ të ndryshimeve klimatike”, tha ai për BBC.
“Problemi është se Ishujt e Paqësorit vuajnë gjithashtu një padrejtësi tjetër të madhe – instrumentet financiare ndërkombëtare që ekzistojnë për të mbështetur vendet në vështirësi nuk janë krijuar për vende si ky”.
