Do të ndalohet duhanpirja në ambientet e brendshme edhe për duhanin me ngrohje, cigaren elektronike dhe shisha/nargjile.
Ministrja e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale Ogerta Manastirliu prezantoi në Komisionin e Shëndetësisë në Kuvend propozimet për ndryshimin e ligjit “Për mbrojtjen e shëndetit nga produktet e duhanit”.
Duke theksuar se ndryshimet në projektligj janë hartuar në frymën e Direktivës 40/2014 të BE si dhe Konventës Kuadër të OBSH për kontrollin e duhanit, Manastirliu tha se ndryshimet janë konsultuar gjerësisht me grupet e interesit.
“I çmojmë të domosdoshme këto ndryshime, jo vetëm për të përmirësuar kontrollin e duhanpirjes por për të dekurajuar pirjen e duhanit tek moshat e reja dhe për të reduktuar akoma më shumë duhanpirjen në tërësi, pasi, duhanpirja është një ndër tre faktorët madhorë të riskut për sëmundjen kronike në Shqipëri, të cilat përbëjnë shkakun kryesor të vdekjeve dhe paaftësisë”, tha Manastirliu.
Ndryshimet ligjore parashikojnë edhe forcimin e masave ndëshkuese në rast të moszbatimi të ligjit për mbrojtjen e konsumatorit nga produktet e duhanit.
“Janë forcuar masat administrative për shkeljen e ligjit. Nëse një subjekt shkel 2 herë rresht brenda dy muajve nenin që ndalon pirjen e duhanit në ambiente të brendshme, gjoba do të jetë sa dyfishi i gjobës së parë. Nëse e përsërit të njëjtën shkelje brenda një afati 1 vjeçar gjobitet me 6-fishin e gjobës, duke shkuar deri në mbyllje të aktivitetit dhe heqje të licencës për ato subjekte që gjobiten në mënyrë të vazhdueshme”, u shpreh Ministrja e Shëndetësisë gjatë prezantimit të ndryshimeve në Komisionin e Shëndetësisë në Kuvend.
Ndryshimet ligjore që propozohen nga Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtje Sociale përfshijnë për herë të parë në ligj produktet inovatore të duhanit që kanë hyrë së fundmi në tregun shqiptar dhe që kanë qenë tërësisht të parregulluara si cigarja elektronike, duhani me ngrohje dhe shisha/nargjile, duke synuar të përfshijë në kuadër rregullator çdo produkt ose nënprodukt duhani që është i dëmshëm për shëndetin e popullatës.
Veç ndalimit të konsumimit në ambientet e brendshme të cigares elektronike apo produkteve të reja të duhanit, sa i janë vendosur limite për përqëndrimin e nikotinës dhe sasinë e lëngut me përmbajtje nicotine, me qëllim mbrojtjen e mëtejshme të konsumatorit nga kjo substancë që krijon varësi.
Do të ndalohet gjithashtu shitja e produkteve të duhanit me shije karakteristike (mente, vanilje etj) si dhe shitja e paketave të duhanit me numër të reduktuar cigaresh, si masa për të dekujaruar duhanpirjen.
Një pikë tjetër që ndryshin është detyrimi që u vendoset prodhuesve dhe importuesve të produkteve të duhanit për të informuar Ministrinë e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale për hyrjen në treg të produkteve të reja të duhanit, karakteristikat e tyre dhe për efektet negative që ata kanë në popullatë, gjë e cila do të bëjë të mundur një monitorim më të mirë të zbatimit të ligjit dhe të përshtatjes së tij në të ardhmen, bazuar në produktet e reja që hyjnë në vend. Forcohen masat për promocionin dhe marketimin e produkteve të duhanit, duke ndaluar edhe promocionin e fshehtë të këtyre produkteve, sepse OBSH e konsideron si një faktor që stimulon përdorimin e tij në popullatë.
Të dhënat e Studimin Demografik dhe Shëndetësor të vitit 2018 tregojnë se prevalenca e duhanpirjes te meshkujt në Shqipëri ka ardhur në rënie 10-vjecarin e fundit. Aktualisht në Shqipëri, 36% e meshkujve 15-49 vjeç janë duhanpirës. E thënë ndryshe, 1 në 3 meshkuj të kësaj grupmoshe janë të ekspozuar ndaj një prej faktorëve madh duhanpirjes në Shqipëri.
Megjithatë, këto shifra tregojnë për një prevalencë ende të lartë dhe MShMS synon në strategjinë kombëtare të shëndetësisë, që të reduktohet duhanpirja në popullatën shqiptare në masën nën 30% deri në vitin 2020.
Prevalenca ende e lartë e duhanpirjes në vend përbën një problem kompleks që ka pasoja jo vetëm në shëndetin publik, por edhe impakt negativ ekonomik për sistemin shëndetësor. Sepse kjo përkthehet në rrezik për rritjen e sëmundshmërisë kronike, që aktualisht përbën 89% të sëmundshmërisë në vend. Sëmundjet kronike nga ana tjetër, paraqesin kosto të larta për sistemin shëndetësor.
Ndërkohë, 25% e vdekjeve të parakohshme te meshkujt dhe 9.1% te femrat kanë si shkaktar duhanpirjen. Më shumë se 4000 vdekje çdo vit kanë shkaktar një sëmundje që ka si faktor risku duhanpirjen.
GJASHTË RREGULLIME LIGJIT
Së pari saktësimi i përkufizimeve të duhanit dhe nënprodukteve të tij si dhe përfshirja në këtë kategori të produkteve të reja të duhanit. Kjo synon të përfshijë në kuadër rregullator çdo produkt ose nënprodukt duhani që është i dëmshëm për shëndetin e popullatës. Gjithashtu nëpërmjet këtyre saktësimeve synohet të forcohet kontrolli i duhanit dhe të shmangen rastet abuzive.
Së dyti detyrimi i prodhuesve dhe/ose importuesve të produkteve të duhanit për të informuar Ministrinë e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale për hyrjen në treg të produkteve të reja të duhanit synon të mbajë të informuar organet përkatëse për dinamikën e hyrjes së produkteve të reja në treg, karakteristikat e tyre dhe për efektet negative që ata kanë në popullatë. Pasja e këtij informacioni pritet të mundësojë monitorim më të mirë të zbatimit të ligjit dhe të përshtatjes së tij në të ardhmen bazuar në produktet e reja që hyjnë në vend.
Së treti ndalimi i shitjes së paketave me numër të reduktuar cigaresh apo me alterim të shijeve pritet të reduktojë blerjen e këtyre produkteve nga konsumatorë që nuk e përballojnë dot çmimin e një pakete të plotë apo nga konsumatorë për të cilët shija karakteristike e duhanit është një element i pakënaqshëm i duhanpirjes dhe në mungesë të shijeve alternative do zgjidhnin të mos konsumonin produktin konvencional.
Së katërti ndalimi i promocionit të indirekt nëpërmjet ngjyrave të logos së produkteve të duhanit dhe vendosjen e tyre në rafte të dukshme bëhet në kuadër të forcimi të kontrollit për moslejimin e promocionit dhe marketimit të produkteve të duhanit si një faktor që stimulon përdorimin e tij në popullatë.
Së pesti ndalimi i përdorimit të cigares elektronike dhe duhanit me ngrohje në ambiente të mbyllura duke aplikuar për të, të njëjtat rregulla si për format konvencionale të duhanpirjes synon mbrojtjen nga ekspozimi i pavullnetshëm ndaj produkteve të duhanit.
Së gjashti forcimi i masave ndëshkuese në rast moszbatimi të ligjit ka për synim të forcojë implementimin e ligjit dhe shtimin e mbrojtjes për qytetarët që ekspozohen në mënyrë të pavullnetshëm ndaj tymit të duhanit, qoftë nga produkte konvencionale qoftë nga produkte inovative.
(BalkanWeb)
