Udhëheqësi socialist i Gjermanisë Lindore, Erich Honecker, parashikoi në janar 1989 se Muri i Berlinit do të qëndronte në këmbë ” 50 dhe madje edhe 100 vjet”. Muri fizik u shemb vetëm 10 muaj pas fjalëve të tij, por parashikimet e tij disi dolën të drejta. Gjermania duket se është ende e ndarë nga një pengesë e padukshme, që ndan Lindjen nga Perëndimi. Dhe kjo ndarje u bë sërish evidente me zgjedhjet evropiane, të cilat shënuan një katastrofë për qeverinë e Olaf Scholz dhe fitoren në njërën anë të CDU-së popullore, dhe në anën tjetër të Alternativës së ekstremit të djathtë për Gjermaninë ( Alternative fur Deutschland – Afd) . Në të dyja anët në një kuptim praktikisht fjalë për fjalë, duke qenë se në sondazhe i pari pushtoi Perëndimin dhe i dyti u përhap në Lindje, duke ‘pushtuar’ 5 Landet lindorë me një 29.2% të shkëlqyer. Në nivel federal ata u ndalën në 15.9%, akoma më shumë se SPD e kancelarit Scholz.
AfD lindi në 2013 si një parti euroskeptike dhe e krahut të djathtë, por fillimisht relativisht e moderuar. Një vit pas formimit AfD arriti të hynte në Parlamentin Evropian dhe u mirëprit në grupin konservator ECR, i cili tani udhëhiqet nga FdI dhe Giorgia Meloni, por që në atë kohë ishte mbretëria e Tories Britanike. Me kalimin e kohës partia ka lëvizur drejt pozicioneve gjithnjë e më radikale, duke nxitur retorikën anti-imigruese dhe anti-islame, dhe duke u akuzuar se ka kontribuar në rritjen e dhunës raciste dhe antisemitike në vend. AfD është bërë aq radikale sa që nga ECR fillimisht kaloi në bankat e Identitetit dhe Demokracisë, me Ligën dhe Partinë e Mbledhjes Kombëtare të Marine Le Pen, dhe më pas u përjashtua edhe nga ky grup.
Por konsensusi në Gjermani në vend të kësaj është rritur, veçanërisht pasi partia kombinoi betejat kundër emigracionit të pakontrolluar me kritikat për mbështetjen ushtarake për Ukrainën. Dhe ishte veçanërisht në Lindje që AfD, tani e udhëhequr nga Alice Weidel dhe Tino Chrupalla, gjeti terren pjellor për propagandën e saj.
Refuzimi i qeverisë
“Rezultati i zgjedhjeve ishte një fatkeqësi për koalicionin qeveritar dhe mund të kuptohet si një votë proteste kundër ekzekutivit. Performanca e tij konsiderohet e dobët nga një pjesë e madhe e popullsisë, por migrimi dhe siguria e brendshme ishin çështje kyçe për shumë votues të AfD. Politika mikpritëse e qeverisë për migracionin shihet gjithnjë e më negativisht, veçanërisht pas sulmit të fundit ndaj një polici gjerman nga një emigrant afgan, mbështetja e ekstremit të djathtë AfD është kryesisht rezultat i kësaj pakënaqësie”, shpjegon Johannes Greubel, analist i Lartë i Politikave në Qendrën e Politikave Evropiane (Epc), një think tank në Bruksel.
Prandaj, suksesi i AfD-së nuk do të ishte (vetëm) për shkak të një zhvendosjeje në të djathtë të shoqërisë në tërësi, dhe kjo do të demonstrohej nga fakti se “qendra ka qëndruar, CDU (partia e drejtuar dikur nga Angela Merkel) ka shkuar shumë mirë, duke e kaluar 30%”.
Ndarja Lindje-Perëndim
Lindja e vendit ka qenë gjithmonë zemra e lëvizjeve antiestablishment. Gjermanët lindorë, me nofkën Ossis, janë vetëm 16.7% e 82.8 milionë banorëve të vendit dhe nga njëra anë ndihen të diskriminuar nga ata nga Perëndimi, Wessis, dhe nga ana tjetër të lënë pas dore nga qeveria e Berlinit. “Në Lindje ka ndjenjën e të qenit në një rajon të lënë pas. Edhe nëse në ato rajone investohen shumë para në infrastrukturë për shembull, mund të thuash se stacionet e trenit janë shumë më të bukura. Por ende ekziston kjo ndjenjë e prapambetje, njerëzit ndihen pak të braktisur”, thotë David-Wilp.
Dhe kështu me kalimin e kohës është krijuar një lloj antagonizmi midis Ossis dhe Wessis, pak si midis veriut dhe jugut të Italisë, me Ossis që konsiderohet si një devijim nga norma gjermane. Dhe në këtë situatë ndjenja e tyre e përkatësisë është forcuar dhe sipas një sondazhi të vitit të kaluar, 40% e njerëzve nga Lindja e identifikojnë veten si “gjermanolindorë”, jo si gjermanë në gjykatë . Por nëse dallimet në karakter mund të jenë imagjinare, ato ekonomike duken të jenë reale: sipas të dhënave të vitit 2021, gjermano-lindorët kanë ende 11% më pak të ardhura të disponueshme sesa bashkatdhetarët e tyre perëndimorë dhe trashëgojnë vetëm gjysmën e pasurisë.
Bastion i së majtës
Prandaj, nuk është rastësi që lindja është historikisht një bastion i së majtës radikale Die Linke, partia e cila në një farë mënyre është trashëgimtare e Partisë Socialiste të Unitetit të Gjermanisë, e formuar në kohën e komunizmit. Por tani me Die Linke që ka rënë në 2.7%, mbështetja për listën e re të krahut të majtë: Aleanca Sahra Wagenknecht (Bündnis Sahra Wagenknecht – Bsw) ka shpërthyer, veçanërisht në Lindje. Ky i fundit, i lindur nga një ndarje nga Die Linke, rezultoi i suksesshëm duke ndërthurur temat klasike ekonomike të së majtës me kritikat për emigracionin e pakontrolluar, duke arritur kështu të mbledhë 6.2% të votave në nivel kombëtar, pavarësisht se ishte themeluar vetëm gjashtë muaj më parë.
Lëvizja, e udhëhequr nga liderja karizmatike Sahra Wagenknecht, nga e cila ka marrë emrin aleanca, arriti 13.8% të votave në Landin lindor, duke u bërë partia e tretë pas CDU dhe AfD. “BSW është rritur ndjeshëm edhe falë pozicioneve të saj pro-ruse dhe anti-emigracionit. Por mbështetja e saj ka arsye të ndryshme, kryesisht të lidhura me krizën e partisë Die Linke, e cila tradicionalisht është më e fortë në pjesën lindore të Gjermanisë, gjë që shpjegon pse BSW është gjithashtu i fortë atje”, thotë Greubel.
Lufta në Ukrainë
Si AfD ashtu edhe BSW janë të bashkuar në kritikat e tyre për mbështetjen për Ukrainën, gjë që ata besojnë se është e gabuar nga pikëpamja gjeopolitike, por edhe ekonomike, me çmimet e energjisë që janë shumë më të ulëta kur gazi mbërriti lehtësisht nga Moska nëpërmjet tubacioneve. Deputetët nga të dyja partitë dezertuan Bundestagun gjatë fjalimit të Volodymyr Zelensky këtë javë (11 qershor). “Në Gjermaninë Lindore, tregimi sipas të cilit Rusia u detyrua të hynte në luftë nga lëvizjet e NATO-s ka marrë më shumë tërheqje dhe kjo ka luajtur një rol” në rritjen e konsensusit ndaj dy palëve, “siç ka edhe fakti që ka një fluks më i madh imigrantësh në këtë pjesë të vendit”, beson David-Wilp.
Roli i të rinjve
Dhe rritja e AfD do të ishte gjithashtu për shkak të mbështetjes më të madhe nga të rinjtë, me të rinjtë midis 16 dhe 24 vjeç që shpërblejnë kandidatët e ekstremit të djathtë me 16% të votave, një rritje në krahasim me zgjedhjet e kaluara prej 11%. Në të njëjtën kohë, të Gjelbërit u ndëshkuan ashpër, duke shkuar nga 23% e të rinjve pesë vjet më parë në 11%. Prania në qeverinë e “semaforit” (socialistë, liberalë dhe të gjelbër) të drejtuar nga Scholz dhe vendimet e marra nga ky i fundit kanë çuar në një hemorragji konsensusi për ambientalistët, të cilët nuk shihen më si një forcë radikale për ndryshim, por tani i nënshtruar ndaj krijimit .
Sipas analistit të EPC Greubel, “rezultati i zgjedhjeve tregon se ka një rini shumë të polarizuar në Gjermani. Nga njëra anë, shumë votues të rinj mbështetën partitë pro-evropiane dhe partitë ambientaliste, ose formacione të vogla si Volt, nga ana tjetër. Shumë votues të rinj mbështetën gjithashtu AfD-në, të pakënaqur me qeverinë aktuale dhe fushatat e kësaj të fundit në mediat sociale luajtën një rol qendror në këtë sukses.
Forca opozitare
Dhe të qenit në opozitë e ka ndihmuar AfD-në si në Lindje ashtu edhe mes të rinjve. Megjithatë, si Greubel ashtu edhe David-Wilp bien dakord se AfD-së i mungon një propozim real i qeverisë dhe se konsensusi i saj bazohet në propagandën tipike të opozitës. “AfD nuk jep përgjigje bindëse për problemet e vendit. Vota ndaj tyre është kryesisht një votë proteste dhe sondazhet paszgjedhore kanë treguar se për një pjesë të madhe të atyre që votuan për të djathtën ekstreme, partia nuk u zgjodh për propozimet e tij politike”, shprehet i bindur Greubel.
