Raporti “Cilësia e jetës- Cilët janë fituesit dhe humbësit”, i hartuar nga Komisioni Europian, dhe i publikuar së fundmi, ku përfshihen edhe vendet e Ballkanit, citon se pikërisht vendet e Ballkanit Perëndimor kanë pësuar rënien më dramatike të kënaqësisë së jetës, përgjatë 2011-2016 për grupmoshat 45-54 vjeç.
Sipas raportit, studiuesit kanë hedhur hipotezën se rritja e kënaqësisë së jetës rritet me moshën, por ekziston nevoja për të marrë në konsideratë faktorë të tjerë si gjendja shëndetësore, si dhe viti i lindjes dhe, në përgjithësi, se cili grup është analizuar.
Megjithatë, të dhënat EQLS, duke përdorur të njëjtën metodë si analizat e mëparshme, tregojnë se kënaqësia e jetës ishte e formës U në shumicën e grupeve nga 2011-2016.
Në grupin e ishujve perëndimor, kënaqësia e jetës u rrit për grupet e reja që nga viti 2011, por u zvogëlua për grupmoshat më të vjetra. Dallimet ndërmjet viteve janë, megjithatë, paksa të rëndësishme në vendet nordike, me përjashtim të grupeve të ishujve perëndimorë, ku 35-44 dhe 45-54 vjeçarë përjetuan një rritje të ndjeshme të kënaqësisë së jetës ndërmjet 2011 dhe 2016. Ky studim propozon që përgjegjësitë e shumëfishta të njerëzve në moshën e mesme mund të marrin një rritje stresi, me shumë të cilët ballafaqohen me presionet e dyfishta të kujdesit për fëmijët e vegjël dhe prindërit e plakur në të njëjtën kohë.
Situata është mjaft e ndryshme në grupet e vendeve të tjera, shumica prej të cilave kanë vërejtur rënie të konsiderueshme të kënaqësisë së jetesës për grupmoshat prej 45-54 vjeç (ose 55-64 në rastin e grupit Baltik) që nga viti 2011.
Rënia më dramatike është raportuar në grupin e vendeve të Ballkanit, ku kënaqësia e jetës ra në mënyrë dramatike për grupmoshat 45-54 dhe u ulën në një nivel konstant të ulët deri në moshën 75 vjeç.
EQLS mat vlerën e jetës duke përdorur pyetjen: Duke marrë në konsideratë gjithçka, sa të kënaqur do të thonit se jeni me jetën tuaj sot?’ Kjo konvencionalisht prodhon një
kurbë në formën U në të gjithë kursin e jetës, ku gjeneratat e reja ndihen më të kënaqurit, individët e moshës së mesme ndjehen më pak të kënaqur dhe niveli rritet përsëri në jetën e mëvonshme.
Raporti i studimit tregon rezultatet në tre fusha kryesore: cilësia e jetës, cilësia e shoqërisë dhe cilësia e shërbimeve publike. Për BE28 që nga sondazhi i vitit 2011, nivelet e optimizmit janë rritur, kënaqësia me standardet e jetesës është rritur dhe disa tregues të tjerë të cilësisë së jetës janë kthyer në nivele të para krizës në shumë vende. Megjithatë, pabarazia e vazhdueshme dhe paqartësitë në rritje mbeten, për shembull, në perceptimin e përjashtimit social dhe njerëzit me të ardhura më të ulëta raportojnë më pak përmirësime në cilësinë e shërbimeve publike. Dallime të veçanta janë të dukshme midis vendeve, gjinisë, grupit të të ardhurave dhe të ardhurave.
Anketa Evropiane e Cilësisë së Jetës është një studim unik pan-evropian që shqyrton kushtet e jetës së qytetarëve evropian në lidhje me mirëqenien individuale dhe cilësinë e shoqërisë dhe shërbimeve publike. Ai përfshin tema të tilla si shëndetësia, strehimi, ekuilibri i familjes dhe i punës dhe i jetës, si dhe besimi, pjesëmarrja në shoqëri, përjashtimi social dhe tensionet shoqërore.
Gjetjet kyçe të raportit:
* Ka dallime thelbësore në cilësinë e jetës në të gjitha grupmoshat në Evropë. Një dallim lindje-perëndim dhe një dallim veri-jug thekson këto dallime. Brezat më të rritur në përgjithësi gëzojnë cilësi më të mirë të jetës sesa grupmoshat më të reja në Evropën Perëndimore, ndërsa gjeneratat e reja janë më mirë në Evropën Lindore.
* Vështirësia për të arritur fundin zvogëlohet me moshën pas mesit të jetës në Evropën Perëndimore. Megjithatë, rritet vazhdimisht me moshën në pjesën më të madhe të Evropës Lindore, me përjashtim të shteteve baltike. Kjo ka të ngjarë të jetë e lidhur me transformimin ekonomik të ish-republikave socialiste të Evropës Qendrore-Lindore dhe një dështimi për të trajtuar pensionin e qytetarëve që kanë kaluar shumicën e jetës së tyre nën një ekonomi të socialiste.
* Përjashtimi social: Në Evropën Perëndimore dhe në Mesdhe, ndjenja e përjashtimit shoqëror në përgjithësi rritet deri në moshën e mesme dhe ulet drejt moshës së vjetër. Ka shumë pak ndryshim në grupet e moshës në Evropën Lindore, përveç grupit ballkanik, ku është pak më i lartë në mesin e njerëzve të moshës 75 vjeç e lart.
* Pjesëmarrja politike në shoqëri: Pjesëmarrja politike në shoqëri rritet deri në mes të jetës në të gjitha Shtetet Anëtare të BE, me nivelet më të ulëta në moshat më të vjetra. Nivelet e pjesëmarrjes politike në shoqëri janë nën mesataren e BE-së në të gjitha shtetet anëtare të Evropës Lindore.
* Mirëqenia mendore: Mirëqenia mendore rritet me moshën në grupet nordike dhe ishujt perëndimor (Irlanda dhe Britania e Madhe). Ka pak ndryshime në grupet e moshës në grupin kontinental. Në të gjitha grupet e tjera të vendit, mirëqenia mendore bie me moshën, veçanërisht në grupin e Ballkanit, ku vjetërsia e vjetër duket të jetë në rrezik të veçantë të depresionit.
* Kënaqësia e jetës: Kënaqësia e jetesës në mënyrë të dukshme dhe të ndjeshme ka rënë për të moshuarit në grupet mesdhetare, qendrore dhe lindore, balltike dhe ballkanike midis 2011 dhe 2016. Kurba tradicionale e formës U mbi kursin e jetës – që tregon rënien e kënaqësisë së jetës deri në moshën e mesme, kur ajo ngrihet sërish – u rrafshua në moshat e vjetra./monitor.al
