Mijëra refugjatë po kthehen në Damask, pas rënies së regjimit të Asadit. Euforia në vend pas zhvillimeve të stuhishme të fundjavës është e dukshme. Kolonat e makinave që kthehen në Damask janë gjithashtu të mëdha. Megjithatë, pas rënies së Bashar al-Assad, disa vende evropiane kanë pezulluar shqyrtimin e kërkesave siriane për azil.
Evropa “ngrin” kërkesat për azil për sirianët
Qeveria e përkohshme e Austrisë ka ndaluar të gjitha kërkesat për azil nga sirianë dhe thotë se po bën plane për të riatdhesuar ose deportuar njerëzit në vendin e tyre, duke argumentuar se situata në vend ka ndryshuar rrënjësisht.
Gjermania (shtëpia e një milion sirianë), Britania e Madhe dhe Franca kanë thënë se do të ndalojnë vendimet për azilin për momentin. Danimarka, Norvegjia dhe Suedia kanë njoftuar nga ana tjetër se po pezullojnë shqyrtimin e kërkesave për azil për refugjatët sirianë. Mbledhja e KYSEA të premten Ministria greke e Emigracionit dhe Azilit është duke vlerësuar të dhënat që po formohen dhe do të propozojë vendimet përfundimtare në lidhje me procedurat e azilit të premten në një takim të KYSEA, ndërsa Ministri i Emigracionit dhe Azilit, Nikos Panagiotopoulos do të kërkojë menjëherë kontakt me komisionerin e ri të Komisionit Evropian për Migracionin, me qëllim shkëmbimin e mendimeve për situatën e re që po krijohet pas zhvillimet në Siri. Që nga viti 2011, sipas OKB-së, më shumë se 14 milionë sirianë janë detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre në kërkim të sigurisë. Në një deklaratë, Ministria e Brendshme e Austrisë tha se “situata politike në Siri ka ndryshuar rrënjësisht dhe me shpejtësi ditët e fundit”. Rreth 95,000 sirianë jetojnë në Austri, shumë prej të cilëve mbërritën gjatë krizës së migracionit të 2015 dhe 2016. Reagimi kundër tyre ka nxitur mbështetjen për të djathtën ekstreme dhe konservatorët në Austri.
Zyra Federale e Gjermanisë për Migracionin dhe Refugjatët ka pezulluar të gjitha aplikimet në pritje të azilkërkuesve sirianë. Zyrtarët thonë se situata politike është aq e pasigurt në Siri sa nuk është e mundur të merret një vendim i duhur nëse vendi është i sigurt apo jo. Aktualisht 47,270 sirianë në Gjermani presin një përgjigje për kërkesat e tyre për azil. Ata që tashmë kanë marrë azil nuk preken.
Gjermania ka popullsinë më të madhe të diasporës siriane jashtë Lindjes së Mesme, me rreth një milion sirianë që jetojnë në Gjermani. Rreth 700,000 konsiderohen refugjatë. Sekretarja e Brendshme britanike, Yvette Cooper konfirmoi se Mbretëria e Bashkuar kishte “pezulluar vendimet e azilit për rastet nga Siria, ndërsa Ministria e Brendshme shqyrton dhe monitoron situatën aktuale”. Cooper tha se situata në vend “po lëvizte jashtëzakonisht shpejt pas rënies së regjimit të Asadit” dhe shtoi se disa njerëz tashmë po ktheheshin në Siri.
Midis 2011 dhe 2021 më shumë se 30,000 sirianëve iu dha azil në Mbretërine e Bashkuar. Shumica e tyre u zhvendosën në kuadër të programeve humanitare dhe erdhën direkt nga vende të tjera ku ishin strehuar, si Turqia dhe Libani. Në vitin 2019, u vlerësua se rreth 47,000 sirianë jetonin në MB, por kjo shifër mendohet të ketë rënë në rreth 30,000.
Franca po punon për një politikë të ngjashme me atë të propozuar nga Gjermania, me një vendim që pritet në orët e ardhshme, sipas agjencisë së lajmeve Reuters.
Ndërkohë, mijëra sirianë të mërguar në Liban dhe Jordani po kthehen në shtëpi. Por në kufirin libanez, fluksi ishte në të dy drejtime.
Një korrespondent i BBC-së atje tha se një numër në rritje i sirianëve po përpiqeshin të hynin në Liban, duke nxitur përforcime ushtarake libaneze. Ai thotë se disa kanë frikë nga një shtim i kaosit apo krimit në vendlindjen e tyre, megjithëse ai gjithashtu thotë se është siguruar se kjo nuk do të ndodhë.
Libani pret më shumë se një milion refugjatë sirianë, por ka shtrënguar rregullat për hyrjen e tyre në vend.
Turqia ndihmon në kthimin e refugjatëve
Turqia po forcon aftësitë e saj në pikat kufitare me Sirinë, në mënyrë që refugjatët sirianë të kthehen më lehtë në atdheun e tyre, tha ministri i Brendshëm.
“Deri tani kemi pasur një kapacitet prej 3000 kalimesh në ditë dhe e kemi rritur në 15-20000”, tha Ali Gerlikaya.
Shumë refugjatë sirianë që jetojnë në Turqi nxituan në jug të vendit për t’u kthyer në Siri sapo u bë e ditur se Bashar Al-Assad ishte rrëzuar. Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan njoftoi të hënën rihapjen e pikës kufitare Yalantagi në provincën Hatay, e cila ishte e mbyllur që nga viti 2013.
Gerlikaya tha se “300-400” kalime u regjistruan nga postat kufitare turke të dielën dhe deri në mesnatën të hënën, ky numër tashmë ishte dyfishuar.
Ministri tha se do të takohet me zyrtarë të organizatave joqeveritare siriane të mërkurën, pa i përmendur emrat e tyre.
“Që nga viti 2016, më shumë se 738,000 sirianë janë kthyer vullnetarisht në shtëpi,” tha ai, duke vënë në dukje se 2,935,000 ende mbeten në Turqi.
Sipas autoriteteve turke, 1.24 milionë Refugjatët vijnë nga provinca e Aleppos, kryeqyteti i së cilës ishte i pari që ra në duart e rebelëve, më 1 dhjetor.
Erdogan pati telefonata në lidhje me Sirinë me Presidenten e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s Mark Rutte dhe kryeministren italiane Giorgia Meloni. Në komunikimin e tij me Ursula von der Leyen, ai siguroi se “po organizohet kthimi i sigurt dhe vullnetar i sirianëve në vendin e tyre”.
Kthimi nuk është detyrë e lehtë
Rënia e papritur e diktaturës së Asadit hap një dritare shprese për sirianët e zhvendosur, por situata aktuale e rëndë do të thotë se kthimi në shtëpi nuk do të jetë një vendim i lehtë. Shumë prej tyre janë integruar në vendlindjet e tyre të reja ose mund të kenë frikë nga rishfaqja e luftimeve midis grupeve të ndryshme rebele, duke paraqitur një kërcënim të veçantë për pakicat. Disa nuk kanë shtëpi ku të kthehen.
Sipas Komisionerit të Lartë të Kombeve të Bashkuara për Refugjatët (UNHCR), situata në Siri mbetet “një nga krizat më të mëdha të zhvendosjes në botë”. Agjencia vlerëson se në vitin 2023 do të ketë rreth 6.4 milionë refugjatë sirianë në mbarë botën, nga të cilët 5.1 milionë do të jetojnë në vendet fqinje – Egjipt, Irak, Jordani, Liban dhe Turqi.
Dhjetë vendet më të zgjedhura nga sirianët për të emigruar në vitin 2023 ishin këto sipas OKB-së:
– Turqia ku ishin pritur 3.2 milionë emigrantë
– Libani me 748.900 emigrantë
– Gjermania me 705.800 emigrantë
– Jordania me 669.100 emigrantë
– Iraku me 272.000 emigrantë
– Egjipti me 153.800 emigrantë
– Suedia me 94.900 emigrantë
– Austria me 87. 200 emigrantë
– Holanda me 58.400 emigrantë
– Greqia me 45.900 emigrantë
Çfarë do të thotë “pauzë” e kërkesave për azil?
Udhëheqësit e huaj të 27 anëtarëve të bllokut do të takohen më vonë këtë muaj për të diskutuar një përgjigje të përbashkët.
Bram Frouws, drejtor i qendrës së Mixed Migration Mixed me bazë në Gjenevë, i tha Al Jazeera se ngrirja e kërkesave për azil “në thelb do të thotë se sirianët që janë ende në procesin e azilit dhe presin një vendim do të qëndrojnë në pritje për shumë më gjatë”. .
“Duke ditur se në shumë vende [evropiane] ka vonesa të gjata në ofrimin e azilit , kjo rrit pasigurinë për shumë. Kjo do të thotë gjithashtu se ata që vijnë tani e tutje, ndërsa është ende e mundur të aplikojnë për azil, do të duhet të presin një kohë të gjatë për një vendim”, shtoi ai. Aktualisht nuk ka ndryshim statusi për ata që tashmë kanë marrë azil në vendet evropiane.
