Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore (IKTK) ka përfunduar me sukses restaurimin e një monumenti të jashtëzakonshëm, Stacionit Antik Ad Quintum i cili ndodhet përgjatë rrugës historike Egnatia, një rrugë romake që lidhte qytetet më të rëndësishme të Perandorisë Romake me Lindjen.
Ky projekt restaurimi ka shënuar një hap të rëndësishëm në ruajtjen e trashëgimisë kulturore të Shqipërisë dhe po ashtu ka përmirësuar ofertën turistike të rajonit të Elbasanit duke tërhequr një numër të madh vizitorësh, veçanërisht nga jashtë vendit. Stacioni Antik Ad Quintum ndodhet në fshatin Bradashesh, pranë qytetit të Elbasanit, dhe është një nga ndalesat më të rëndësishme përgjatë rrugës Egnatia, e cila ishte një arterie kyçe për transportin dhe tregtinë në periudhën romake. Rruga Egnatia kalonte përmes Shqipërisë dhe lidhej me pjesën lindore të Perandorisë Romake, duke lidhur qytetet e Durrësit, Shkupit dhe Bizantit, duke krijuar kështu një rrugë të rëndësishme për lëvizjen e mallrave dhe njerëzve.Në lashtësi, stacioni Ad Quintum shërbente si një stacion pushimi për udhëtarët dhe tregtarët që udhëtonin përgjatë kësaj rruge të madhe dhe si një vend ku mund të mblidheshin, të relaksoheshin dhe të rifurnizoheshin për udhëtimin e mëtejshëm. Ky monument është një dëshmi e rëndësishme e zhvillimit të infrastrukturës romake dhe ofron një pasqyrë të jetës së përditshme të popujve që përdornin rrugën Egnatia.
Restaurimi i Stacionit Antik Ad Quintum është një ndër projektet më të rëndësishme të realizuara nga Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore dhe ka përfshirë një gamë të gjerë veprimesh për të ruajtur dhe restauruar elementët më të rëndësishëm të monumentit duke përfshirë strukturat e tij dhe disa elemente që i japin atij vlerën historike dhe kulturore.Alban Drenogllava, specialiste e Trashëgimisë Kulturore e angazhuar në këtë projekt thekson se restaurimi ka pasur si qëllim jo vetëm ruajtjen e këtij monumenti të rëndësishëm, por edhe përmirësimin e ofertës turistike të rajonit të Elbasanit. Sipas saj, restaurimi ka sjellë një rritje të interesit për këtë destinacion kulturor dhe historik duke kontribuar në zhvillimin e turizmit në një zonë që ka shumë për të ofruar.
Në këtë kontekst, ky investim ka pasur një impakt pozitiv duke tërhequr më shumë vizitorë, veçanërisht ata nga jashtë vendit, të cilët janë të interesuar për historinë dhe trashëgiminë kulturore të Shqipërisë.Një nga elementët më të veçantë dhe më të rëndësishëm të Stacionit Antik Ad Quintum është hamami, një kompleks banjash publike që daton në shekullin e II të erës sonë. Hamami është një dëshmi e zhvillimit të jetës publike dhe të kulturës romake që përfshinte jo vetëm aspekte të administratës dhe të drejtësisë, por gjithashtu të jetës sociale dhe rekreative.Hamami në Ad Quintum është një nga më të mirët e ruajtur nga kjo periudhë në Shqipëri dhe është një shembull i shkëlqyer i infrastrukturës publike romake që reflekton nivelin e avancuar të ndërtimit dhe higjienës në atë kohë.
Komplekset e banjave romake, përfshirë dhomat e zhveshjes, mjedisin e ngrohtë dhe atë të ujit të ftohtë, ishin pjesë e jetës së përditshme të qytetarëve romakë dhe ofronin mundësinë për të kaluar kohë me shoqëri, për t’u relaksuar dhe për të diskutuar çështje të rëndësishme.Stacioni Antik Ad Quintum ka një planimetri drejtkëndëshe me sipërfaqe 130 m², i cili është i ndarë në disa hapësira funksionale. Ai përbëhet nga dhoma e zhveshjes, mjedisi i ngrohtë dhe ai me ujë të ftohtë. Kjo ndarje është tipike për komplekset romake të banjave, ku secili hapësirë kishte funksionin e vet dhe përdorej për qëllime të ndryshme. Restorimi i këtyre hapësirave ka mundësuar që vizitorët të kenë mundësinë të shohin dhe të kuptojnë më mirë se si funksiononin këto komplekse në periudhën romake, duke ofruar një pasqyrë të jetës së përditshme të qytetarëve të lashtë. Restaurimi i Stacionit Antik Ad Quintum është një hap i rëndësishëm drejt ruajtjes së trashëgimisë kulturore dhe zhvillimit të turizmit kulturor në Shqipëri.
Ky projekt ka nxitur më shumë vëmendje dhe angazhim për ruajtjen e monumenteve të tjera historike në rajon dhe në gjithë Shqipërinë. Me investime të tilla, Shqipëria ka mundësinë të bëhet një destinacion më i rëndësishëm për turizmin kulturor duke ofruar vizitorëve mundësinë të eksplorojnë një nga periudhat më të pasura dhe të rëndësishme të historisë europiane.Përfundimi i restaurimit të Stacionit Antik Ad Quintum është një ngjarje e rëndësishme për të gjithë ata që janë të interesuar për ruajtjen e trashëgimisë kulturore dhe zhvillimin e turizmit të qëndrueshëm. Ky projekt është një shembull i shkëlqyer i bashkëpunimit mes institucioneve shtetërore dhe specialistëve të trashëgimisë kulturore, dhe një hap i madh në drejtim të ruajtjes dhe promovimit të pasurive tona kulturore për brezat e ardhshëm.
