Volodymyr Zelensky u ka kërkuar liderëve evropianë që t’i japin një “ftesë të menjëhershme” Ukrainës për t’u bashkuar me NATO-n, ndërsa ai parashtroi “planin e tij të fitores”, për të cilin tha se do t’i jepte fund luftës në vitin 2025.
Duke iu drejtuar 27 liderëve të BE-së në një samit të Brukselit, presidenti i Ukrainës përshkroi planin e tij prej pesë pikash, ndërsa u kërkon aleatëve të heqin kufizimet në përdorimin e armëve me rreze të gjatë në objektivat ushtarake brenda territoreve të okupuara të Ukrainës dhe Rusisë, si dhe të ndihmojnë në rritjen e mbrojtjes ajrore.
Ukraina dëshiron një ftesë të menjëhershme për t’u bashkuar me NATO-n, me anëtarësim më vonë, por në aleancën transatlantike kjo shihet gjerësisht si joreale.
“Nëse fillojmë tani dhe ndjekim planin e fitores, ne mund ta përfundojmë këtë luftë jo më vonë se vitin e ardhshëm”, u tha Zelensky liderëve të BE-së.
Një “paketë parandaluese” në tokën ukrainase, tha ai, “ose do ta detyronte Rusinë të marrë pjesë në negociatat reale të paqes, ose do të lejonte shkatërrimin e objektivave të saj ushtarake”.
“Putini duhet vetëm të shohë se llogaritjet e tij politike janë të pavlera,” shtoi ai.
Vizita e Zelensky vjen në një moment të rrezikshëm për Ukrainën, e cila në mënyrë të vazhdueshme po humbet terren ndaj forcave ruse në Donbasin lindor, përpara një dimri të frikshëm që sjell gjithashtu kthimin e mundshëm të Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë.
Duke folur me gazetarët, Zelensky rrëfeu se si ai i dha Trumpit një përshkrim të detajuar të memorandumit të Budapestit të vitit 1994 të nënshkruar nga Rusia, SHBA dhe Britania e Madhe, sipas të cilit Ukraina, Bjellorusia dhe Kazakistani ranë dakord të heqin dorë nga arsenalet e tyre bërthamore, të trashëguara nga Bashkimi Sovjetik, në shkëmbim të garancisë se sovraniteti i tyre do të respektohej “brenda kufijve ekzistues”.
Ai tha se Ukraina u përball me një zgjedhje midis rifillimit të armëve bërthamore dhe anëtarësimit në NATO, duke shtuar “ne nuk po zgjedhim armët bërthamore, ne po zgjedhim NATO-n dhe mendoj se Donald Trump më dëgjoi”.
Zelensky nuk pranoi të jepte detaje të mëtejshme të bisedës së tij me ish-presidentin amerikan, i cili ka pretenduar vazhdimisht se mund t’i jepte fund luftës brenda një dite, pa ofruar asnjë shpjegim. JD Vance, kandidati për zv.President, i zgjedhur nga Trump, ka vendosur një marrëveshje paqeje që do të nënkuptonte se Kievi do t’i dorëzonte Rusisë zona të mëdha të tokave të pushtuara.
Udhëheqësi ukrainas tha gjithashtu se shërbimet e tij të inteligjencës besonin se 10000 ushtarë të Koresë së Veriut po përgatiteshin t’i bashkoheshin luftës nga pala ruse, një çështje “me të vërtetë urgjente” që ai tha se kishte diskutuar me presidentin amerikan, Joe Biden.
Disa oficerë të Koresë së Veriut tashmë mendohet të jenë në territorin e pushtuar në Ukrainë. Zelenskyy sugjeroi se Putini po i drejtohej aleatëve për të siguruar trupa sepse kishte frikë se mobilizimi i brendshëm do të shkaktonte një reagim publik.
Ukrainasi diskutoi luftën me liderët e 27 vendeve të BE-së, kryesisht anëtarë të NATO-s, përpara se të shkonte në selinë e aleancës për të takuar sekretarin e përgjithshëm, Mark Rutte dhe ministrat e mbrojtjes të NATO-s. Ai ka qenë tashmë në Uashington, Paris, Berlin, Romë dhe Londër për të bërë çështjen për planin e tij.
Rutte, i cili u bë zyrtari më i lartë civil në aleancën 32-anëtare në fillim të këtij muaji, tha se nuk mund të thoshte se kur Ukraina do të bëhej anëtare. Anëtarët e NATO-s, tha ai, do të duhet të studiojnë planin në detaje.
SHBA dhe Gjermania, dy donatorët më të mëdhenj të ndihmës ushtarake për Kievin, mbeten kundër anëtarësimit të afërt në NATO, nga frika se kjo do ta vendoste aleancën në një kurs përplasjeje me Rusinë e armatosur me armë bërthamore. Shumë anëtarë të tjerë të NATO-s e shohin kërkesën për një ftesë të menjëhershme si joreale.
Në një përpjekje për të marrë SHBA-në në anën e saj, Ukraina po ofron, pas luftës, të zëvendësojë ushtarët amerikanë të stacionuar në Evropë me njësi ukrainase të trajnuara sipas standardeve të NATO-s. “Pas kësaj lufte, Ukraina do të ketë një nga kontigjentet ushtarake më me përvojë dhe më të madhe”, thuhet në tekstin e planit të paqes të Zelensky.
Ukraina ka gjithashtu një detyrë të vështirë për të bindur Gjermaninë. Kancelari gjerman, Olaf Scholz, duke mbërritur në samit, tha se “ju e dini pozicionin e Gjermanisë për çështjet e përfshira. Kjo nuk do të ndryshojë.”
Zelensky gjithashtu duhet të luftojë me Viktor Orban, kryeministrin e Hungarisë, i cili shfaqet miqësor ndaj Rusisë dhe një ndërprerës serial i mbështetjes së BE-së për Ukrainën.
Para samitit Orban i përshkroi planet e fitores së Zelensky si “më shumë se të frikshme” dhe i kërkoi edhe një herë BE-së të ndryshojë qasjen e saj sepse “ne po e humbim këtë luftë”.
Hungaria është pengesa për pjesëmarrjen e SHBA-së në një kredi ndërkombëtare prej 50 miliardë dollarësh, e mbështetur nga asetet e ngrira të Rusisë në perëndim, për të ndihmuar Ukrainën të qëndrojë financiarisht në këmbë. Uashingtoni ka thënë se do të marrë pjesë vetëm nëse BE-ja pranon t’i zgjasë sanksionet e saj ndaj Rusisë në tre vjet, në vend të rikthimit aktual prej gjashtë muajsh. Hungaria thotë se nuk mund ta marrë këtë vendim deri pas zgjedhjeve në SHBA.
Në një përpjekje për të “provuar Orbán” për financimin e Ukrainës, BE-ja tashmë ka rënë dakord të japë 35 miliardë euro (29 miliardë £), me Mbretërinë e Bashkuar dhe Japoninë që pritet të përbëjnë pjesën tjetër të 46 miliardë eurove. Por zyrtarët do të preferonin që SHBA t’i bashkohej planit, duke reduktuar pjesën e BE-së të përgjegjësisë.
Presidenti i Lituanisë, Gitanas Nauseda, u bëri thirrje aleatëve perëndimorë që të mbështesin Ukrainën për të shtyrë presidentin rus, Vladimir Putin, në tryezën e negociatave.
“Për momentin ai mendon se po mbizotëron. Ai mendon se Rusia po e shtyn Ukrainën në qoshe. Dhe ky është momenti më i keq për të filluar negociatat… sepse Rusia ndihet si pala më e fortë”, tha ai.
