Rikthimi i Donald J. Trump në Shtëpinë e Bardhë pas zgjedhjeve të fundit presidenciale mund të sjellë pasoja të mëdha për Europën, duke shtuar tensionet në një kontinent që po përballet me një krizë të thellë ekonomike dhe pasiguri të vazhdueshme për shkak të luftës në Ukrainë. Ky moment mund të jetë kthesa që ka nevojë Europa për të rregulluar radhët e saj dhe për të siguruar një udhëheqje të fortë, që mund të udhëheqë dy nga ekonomitë më të mëdha të kontinentit: Francën dhe Gjermaninë.
Të dy këto vende, që gjithashtu janë shtylla kryesore të Bashkimit Europian, po luftojnë për të mbajtur rendin politik dhe ekonomik të brendshëm. Por ato janë gjithashtu nën ndikimin e një valë të madhe populizmi dhe nacionalizmi që ka prekur edhe politikën e brendshme amerikane, dhe që tani po ndikon gjithashtu në Europë. Partitë tradicionale po humbasin terren, ndërsa lëvizjet populiste dhe ekstremiste po bëhen gjithnjë e më të forta, shkruan New York Times.
Në Gjermani, kancelari Olaf Scholz është përballur me krizën më të madhe të tij politike, duke shpërbërë koalicionin e tij qeverisës pas një mosmarrëveshje për taksat dhe shpenzimet. Vendimi për të shkarkuar ministrin e Financave, Christian Lindner, ka çuar në një klimë të pasigurtë që mund të rezultojë në zgjedhje të parakohshme. Të gjitha shenjat tregojnë se Scholz mund të humbasë pushtetin, ndërsa ekstremistët e djathtë po shfrytëzojnë këtë krizë për të rritur mbështetjen e tyre mes elektoratit.
Një tjetër shembull i pasigurisë politike është Franca, ku presidenti Emmanuel Macron po përballet me një humbje të konsiderueshme të ndikimit. Pas një vendimi të diskutueshëm për të mbajtur zgjedhje të parakohshme, Franca kaloi muaj të tërë pa një qeveri të formuar plotësisht, duke krijuar një koalicion të paqëndrueshëm. Kjo ka krijuar një hapësirë të madhe për ndikimin e forcave ekstreme dhe për pasiguri të mëtejshme.
Ky vakuum politik ka krijuar një mundësi që Rusia, dhe potencialisht aktorë të tjerë në skenën globale, të përfitojnë nga dobësitë e Europës, përfshirë mungesën e një përgjigje të fuqishme ndaj luftës në Ukrainë. Kjo pasiguri po vë në dyshim aftësinë e kontinentit për të mbrojtur interesat e tij të sigurisë dhe ekonomisë. Po ashtu, kërcënimi që Trump mund të vendosë tarifa të larta për importet, duke filluar nga çelik dhe automobilat, mund të krijojë një krizë të re tregtare për Europën.
Përpjekjet e liderëve europianë për të bashkuar politikën industriale dhe për të mbrojtur industritë e kontinentit nga konkurrenca e ashpër e Kinës janë gjithashtu në rrezik, pasi politikat proteksioniste të Trump mund të përkeqësojnë edhe më tej situatën.
Një sfidë tjetër që mund të përkeqësohet është mbështetje për ushtrinë. Trump ka kërkuar që Gjermania dhe vendet e tjera europiane të shpenzojnë më shumë për mbrojtjen e tyre, një kërkesë që mund të çojë në një krizë buxhetore dhe në rritje të tensioneve të brendshme. Kjo mund të detyrojë liderët të ndërmarrin masa të dhimbshme, si prerje të shpenzimeve të tjera, një hap që mund të nxjerrë në pah zemërimin e publikut dhe të fuqizojë partitë populiste.
Në këtë kuadër, liderët si Scholz dhe Macron pranojnë se situata e politikës europiane është shumë e vështirë. Macron, duke folur në një samit të liderëve europianë në Budapest, theksoi se, ndërsa Trump është i legjitimuar për të mbrojtur interesat e SHBA-së, duhet të shqetësohemi për mbrojtjen e interesave europiane. “A jemi ne të gatshëm të mbrojmë interesat e europianëve?” pyeti ai, duke theksuar se, nëse Europa nuk mund të bashkohet, do të jetë e lehtë për superfuqitë e tjera, si Kina dhe Rusia, të fitojnë ndikim.
Përballë kësaj situate të pasigurt, mund të ketë liderë të tjerë që mund të marrin udhëheqjen në Europë, por ata janë gjithashtu të përfshirë në sfida të mëdha. Keir Starmer, i cili u zgjodh kryeministër i Britanisë këtë verë, është tashmë nën sulm për vendimin e tij për të pranuar dhurata, ndërsa vendi i tij nuk është më pjesë e Bashkimit Europian. Kryeministrja italiane, Giorgia Meloni, një populiste që mund të krijojë një marrëdhënie të ngushtë me Trump, po lufton me përçarje në politikën ndërkombëtare, duke mbështetur Ukrainën, gjë që shpesh është në kundërshtim me pozitat e Trump.
Analistët bien dakord se Europa ka nevojë për një udhëheqje më të fortë dhe më të pavarur, dhe këto sinjale duhet të vijnë nga Franca dhe Gjermania. Megjithatë, për momentin, këto vende po kalojnë periudha të pasigurisë politike të brendshme që po ndikojnë rëndë në aftësinë e tyre për të luajtur një rol udhëheqës në arenën ndërkombëtare. “Ka një krizë të qartë udhëheqjeje që po intensifikohet,” tha Alexandra de Hoop Scheffer, presidentja e Fondit Gjerman Marshall në Paris, duke theksuar se kjo është një pengesë për Europën në nivel global.
Nëse këto pasiguri vazhdojnë, Europa mund të përballet me një periudhë të pasigurtë dhe të pashtabilizuar, duke bërë që të gjithë kontinentin të ndjehet në rrezik nga një botë gjithnjë e më të polarizuar dhe me konflikte të mundshme.
