Ditën e sotme Gjykata Kushtetuese e Maqedonisë së Veriut do të diskutojë Ligjin për përdorimin e gjuhëve, i cili parasheh që përveç gjuhës maqedonase, gjuha shqipe të përdoret në të gjitha institucionet dhe veprimet e qytetarëve para të gjitha organeve shtetërore. Edhe pse ligji është pjesë e zbatimit të Marrëveshjes së Ohrit të vitit 2001, e cila kishte për qëllim uljen e tensioneve etnike në vend, zbatimi i tij për më shumë se dy dekada vazhdon të shkaktojë polemika politike dhe ligjore.
Ligji për përdorimin e gjuhës shqipe si gjuhë zyrtare në territorin e Maqedonisë së Veriut u miratua në vitin 2018, pas një procesi të gjatë politik dhe negociatave që zgjatën për 17 vjet. Ai bëri të mundur që gjuha shqipe të jetë zyrtare në komunat ku shqiptarët përbëjnë më shumë se 20 për qind të popullsisë, si dhe në nivel të autoriteteve qendrore.
Në vitin 2019, ligji u botua në Fletoren Zyrtare vetëm me nënshkrimin e kryeparlamentarit Talat Xhaferi, ndërsa në vendin ku duhej të figuronte nënshkrimi i presidentit Ivanov kishte një footnote ku shpjegonte se ai nuk pranon ta bëjë këtë.
Tani para Gjykatës Kushtetuese janë gjithsej 13 iniciativa të ndërmarra nga VMRO-DPMNE, si dhe organizata e profesorë të sektorit civil.
Kryetari i Gjykatës Kushtetuese të Maqedonisë së Veriut, Darko Kostadinovski, më herët njoftoi se do të diskutohet për shfuqizimin e tre neneve nga Ligji për aplikimin e gjuhëve që kanë të bëjnë me gjuhën shqipe. Iniciativa e Kostadinovskit u mbështet drejtpërdrejt nga VMRO e kryeministrit Hristijan Mickoski. Nga ana tjetër, shfuqizimi i këtyre neneve të ligjit është kundërshtuar fuqishëm nga Bashkimi Demokratik për Integrim (BDI).
Kritikët thonë se ligji mund të prishë ekuilibrin midis komuniteteve etnike dhe të shkaktojë një barrë administrative, pasi do të kërkonte punësimin e një numri të madh përkthyesish dhe burime shtesë, veçanërisht në zonat rurale dhe qytetet më të vogla.
Çdo ndryshim i ligjit nga Gjykata Kushtetuese mund të shkaktojë trazira të reja politike, paralajmërojnë të tjerët, ndërsa për të tjerët, si kryeministri Hristijan Mickoski, asgjë nuk do të ndodhë të hënën.
“Ata po ngacmojnë sërish shqiptarët dhe maqedonasit, duke u përpjekur t’i përçajnë dhe shpërqendrojnë vëmendjen. Prandaj kërkoj nga të gjithë qytetarët që të jenë të qetë. Është një krim masiv që së shpejti do të fillojë të zbulohet. Sado të egër të jenë dhe sa të luftojnë, ne do t’i mposhtim. Publiku duhet të zbulojë të vërtetën e vërtetë për këta përfitues politikë”, tha Mickoski.
Atmosferën e ka ndezur edhe më tej kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, i cili në një konferencë për media me Mickoskin deklaroi se nuk ka ligj për përdorimin e gjuhës shqipe në Maqedoninë e Veriut.
“Gjuha shqipe nuk është e rrezikuar. Me sa kuptoj unë, është një çështje që është para Gjykatës Kushtetuese të Maqedonisë së Veriut. Komisionit të Venecias i janë dërguar tre dispozita për përdorimin e gjuhës, të cilat, në mënyrë paradoksale, deri më tani as nuk janë zbatuar dhe as janë zbatuar. Tani i takon Gjykatës Kushtetuese të Maqedonisë së Veriut të gjykojë”, tha Kurti.
Kjo deklaratë shkaktoi shumë kritika dhe më së shumti këtë qëndrim e kundërshtoi BDI. Kryetari i kësaj partie, Ali Ahmeti, tha dje se Gjykata Kushtetuese duhet të refuzojë diskutimin dhe përpjekjet për heqjen e gjuhës shqipe nga përdorimi zyrtar “ose nuk do të ketë paqe në Maqedoninë e Veriut”.
“Marrëveshja e Ohrit duhet të respektohet dhe të mos preket zemrat e shqiptarëve”, tha Ahmeti.
