Rroba të djegura, telefona celularë dhe pasaporta të konfiskuara, rrahje dhe sulme seksuale. Viktimat e kësaj dhune janë azilkërkuesit që tentojnë të hyjnë në Bashkimin Evropian, por që janë refuzuar nga policia kroate.
Kjo është fotografia që del nga një investigim i publikuar nga gazeta britanike The Guardian. Viktimat janë emigrantë kryesisht nga Azia Jugore, Lindja e Mesme, Afrika e Veriut dhe Kina. Ata të gjithë përpiqen të kalojnë Ballkanin për t’u bashkuar me bllokun evropian, por refuzohen sistematikisht nga agjentët kroatë. Mijëra njerëz mbeten të ngujuar në kufi për muaj të tërë me temperatura të ulëta dhe kushte çnjerëzore. Këtyre kushteve, sipas raportit të organizatës humanitare No Name Kitchen (NNK), i është shtuar edhe brutaliteti i agjentëve të vendosur në kufi.
Dokumentet dhe objektet e djegura
Hetimi i NKK detajon se si policia kroate djeg sendet personale dhe dokumentet e njerëzve të ndaluar në kufi, elementet thelbësore që u duheshin për të aplikuar për azil sapo të mbërrinin në Bashkimin Evropian. Telefonat inteligjentë përfunduan gjithashtu në grumbujt e hirit, të djegur sepse mund të përmbanin edhe prova të abuzimit të kryer nga policia kroate në formën e videove dhe fotove të bëra nga azilkërkuesit. Raporti është rezultat i vizitave të shumta në kufirin Bosnje-Kroaci nga fundi i vitit 2023 dhe fillimi i vitit 2024. Organizata identifikoi vende në zona të njohura për kundërvajtje. Janë sekuestruar karta identiteti, çanta gjysmë të djegura, qindra telefona, por edhe veshje dhe dokumente zyrtare të qeverisë, si dhe para dhe sende të tjera të përditshme. Të gjitha provat vërtetojnë ankesat e ardhura nga organizata, e cila ka mbledhur dëshmi për dhunë nga policia kufitare.
Tortura në kufi
Ndër rastet më të rënda janë ato që kanë të bëjnë me dhunën seksuale, ashtu si ai i raportuar nga një grua shtatzënë marokene 23-vjeçare, e cila në dhjetor 2023 tha se ishte sulmuar seksualisht nga oficerët kroatë përpara se rojet t’i digjnin sendet e saj personale. Gruaja, e cila po udhëtonte me burrin e saj, një grua tjetër dhe tre të mitur, tha se një roje kufitare e bëri atë një kontroll invaziv trupor, i cili përfshinte edhe organet e saj gjenitale, dhe e kërcënoi se do ta përdhunonte. Kontrolli “ishte gjëja më e keqe që mund të më kishte ndodhur”, tha gruaja, duke shtuar “më mirë të më godiste sesa të më kontrollonte kështu”.
Një tjetër dëshmi dramatike është ajo e një grupi prej katër burrash marokenë. Incidenti daton në nëntor 2023 kur emigrantët u rrahën nga oficerët e policisë të cilët më pas dogjën sendet e tyre. Ata thanë se policia i detyroi të ecnin zbathur mbi hirin e nxehtë, duke i kërcënuar me shkopinj. Marokeni që dha dëshminë ka pësuar djegie në shputat e këmbëve, siç verifikohet nga NKK. Organizata gjithashtu së fundi i dorëzoi një raport Raportuesit Special të Kombeve të Bashkuara për torturën kufitare.
Refuzimet e emigrantëve të mohuara nga Kroacia
Përballë këtyre akuzave, të mbledhura nga punëtorët humanitarë dhe gazetarët, Qeveria kroate ka mohuar gjithmonë shtyrjet në Bosnje si dhe dhunën ndaj azilkërkuesve. Këto do të ishin shkelje të rënda të së drejtës ndërkombëtare dhe evropiane, duke qenë se azilkërkuesit kanë të drejtë të hyjnë në vendet e bllokut për të paraqitur një kërkesë. Një zëdhënës i Ministrisë së Brendshme Kroate foli për një “politikë zero tolerance për çdo veprimtari të mundshme të paligjshme të kryer nga stafi i saj”. Prandaj të gjitha përgjegjësitë u zhvendosën diku tjetër. Zëdhënësi tha se trafikantët e qenieve njerëzore shpesh janë përgjegjës për dhunën dhe vjedhjet në kufi, ndërsa policia ka dokumentuar “shumë raste të akuzave të sajuara”.
“Lidhur me pretendimet se policia kroate po djeg sendet e konfiskuara nga migrantët, dëshirojmë t’ju bëjmë me dije se, për të shmangur kthimin në Kroaci si aplikantë për mbrojtje ndërkombëtare, migrantët ndonjëherë shkatërrojnë sendet që sjellin me vete dhe i hedhin gjërat e tyre për të kaluar kufirin ilegalisht”, tha zëdhënësi. Në vitin 2019, pas muajsh mohimesh zyrtare, në një intervistë në televizionin zviceran, presidentja e atëhershme kroate Kolinda Grabar-Kitaroviç pranoi se policia kishte përdorur forcën, por mohoi që kundërpërgjigjet ishin të paligjshme. Po atë vit, Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut vendosi se policia kroate ishte përgjegjëse për vdekjen e një vajze afgane gjashtëvjeçare, e cila së bashku me familjen e saj ishte detyruar të kthehej në Serbi duke kaluar shinat e trenit. Ajo ishte goditur dhe vrarë nga një tren.
