Zgjedhjet presidenciale amerikane janë një moment kur kombi mban një pasqyrë për të parë veten. Ato janë një pasqyrim i vlerave dhe ëndrrave, i ankesave dhe rezultateve që duhen zgjidhur.

Rezultatet tregojnë shumë për karakterin, të ardhmen dhe besimet thelbësore të një vendi. Të martën, Amerika duke parë në atë pasqyrë i dha Donald Trump një fitore të gjerë në shtetet më të kontestuara.

Ai fitoi për shumë arsye. Një prej tyre ishte se një numër i madh amerikanësh, nga këndvështrime të ndryshme, thanë se gjendja e demokracisë ishte një shqetësim kryesor.

Kandidati që ata zgjodhën kishte bërë fushatë përmes një lente të errësirës, ​​duke e quajtur vendin “plehra” dhe kundërshtarin e tij “budalla”, “komunist”.

Edhe pse Trump mbizotëronte, shumica e votuesve thanë se ishin shumë ose disi të shqetësuar se zgjedhja e Trump do ta afronte SHBA-në me të qenit një vend autoritar, sipas sondazhit të AP VoteCast. Gjithsesi, 1 në 10 nga ata votues e mbështetën atë gjithsesi. Gati 4 në 10 votues të Trump thanë se donin trazira të plota në mënyrën se si drejtohet vendi.

Sipas fjalëve të Trump, ekonomia ishte në rrënim, edhe kur thuajse çdo masë thoshte të kundërtën, dhe kufiri ishte një plagë e hapur që nxirrte migrantë vrasës, kur numri aktual i kalimeve kishte rënë ndjeshëm. E gjithë kjo erdhi e mbështjellë në gjuhën e tij nënshkrimore të katastrofës.

Fitorja e Trump tregoi veshin e tij të mprehtë për atë që ngjall emocione, veçanërisht ndjenjën e miliona votuesve të lënë jashtë – qoftë për shkak se dikush tjetër mashtroi ose mori trajtim të veçantë ose përndryshe ra në shkatërrimet e armikut brenda.

Pra, demokracia shekullore i dha pushtetin kandidatit presidencial, i cili u dha votuesve një paralajmërim të drejtë se mund të ndante elementet thelbësore të asaj demokracie.

Pasi tashmë ishte përpjekur të prishte transferimin paqësor të pushtetit pas humbjes së tij në 2020, Trump mendoi se do të justifikohej nëse vendos të ndiqte “përfundimin e të gjitha rregullave, rregulloreve dhe neneve, madje edhe atyre që gjenden në Kushtetutë”.

Një masë e përafërt nëse Trump do të thotë atë që thotë është sa herë e thotë. Kërcënimi i tij i drejtpërdrejtë për t’i dhënë fund ose pezulluar Kushtetutën ishte kryesisht një herë.

Por fushata e vitit 2024 ishte e mbushur me premtimet e tij që, nëse realizohej, do të përmbysnin praktikat, mbrojtjen dhe institucionet bazë të demokracisë siç i kanë njohur amerikanët.

Dhe tani, ai thotë pas fitores së tij, “Unë do të qeveris me një moto të thjeshtë: premtime të bëra, premtime të mbajtura”.

Nëpërmjet fushatës, me brohoritje epshore, Trump premtoi të përdorte pushtetin presidencial mbi sistemin e drejtësisë për të ndjekur kundërshtarët e tij politikë personalë. Më pas ai ngriti më tej aksionet duke kërcënuar se do të merrte forcë ushtarake kundër armiqve të tillë vendas – “armikut nga brenda”.

Një veprim i tillë do të shkatërronte çdo pamje të pavarësisë së Departamentit të Drejtësisë dhe do t’i kthente ushtarët kundër qytetarëve në mënyra që nuk shihen në kohët moderne.

Ai është premtuar se do të gjurmojë dhe deportojë emigrantë në një numër masiv, duke rritur mundësinë e përdorimit të mjeteve ushtarake ose të stilit ushtarak për këtë gjithashtu.

Të nxitur nga tërbimi dhe mohimi i tij për humbjen e tij në vitin 2020, mbështetësit e Trump në disa qeveri shtetërore kanë krijuar tashmë ndryshime në procedurat e votimit, një përpjekje e përqendruar në nocionin e rremë se zgjedhjet e fundit u manipuluan kundër tij.

Një tjetër shtyllë e sistemit është gjithashtu në vështrimin e tij – shërbimi civil jopolitik dhe zotërit e tij politikë, të cilët Trump së bashku i quan shteti i thellë.

Ai do të thotë gjeneralët që nuk ia vunë veshin gjithmonë herën e fundit, por këtë herë do ta ketë.

Ai nënkupton njerëzit e Departamentit të Drejtësisë që refuzuan të kënaqin përpjekjet e tij të dëshpëruara për të gatuar votat që ai nuk mori në vitin 2020. Ai nënkupton burokratët që zvarritën pjesët e tyre në axhendën e mandatit të tij të parë dhe të cilët Trump tani dëshiron të spastrohen.

Por nëse disa ose të gjitha këto parime të demokracisë moderne do të bien, kjo do të bëhet me mjetet më demokratike. Votuesit e zgjodhën atë – dhe si rrjedhojë, këtë – jo demokraten Kamala Harris.

Dhe nga masat e hershme, ishin zgjedhje të pastra, ashtu si 2020.

Eric Dezenhall, një ekspert i menaxhimit të skandaleve që ka ndjekur biznesin dhe karrierën politike të Trump, tha se nuk është gjithmonë e lehtë të kuptosh se çfarë synon të bëjë me të vërtetë Trump dhe çfarë mund të jetë turpërim. “Ka disa gjëra që ai thotë sepse ato kalojnë trurin e tij në një moment të caktuar,” tha Dezenhall. “Unë nuk vendos aksione në këtë. Unë vendos aksione në tema dhe ka një temë hakmarrjeje.”

Votuesit gjithashtu u dhanë republikanëve të Trump kontroll të qartë të Senatit, dhe për këtë arsye shumica thonë nëse do të konfirmojnë besnikët që Trump do të emërojë për postet kryesore në qeveri. Trump e kontrollon partinë e tij në mënyra që nuk e bëri në mandatin e tij të parë, kur figurat kryesore në administratën e tij frustruan vazhdimisht ambiciet e tij më të çuditshme.

“Fakti që një popull dikur krenar zgjodhi, dy herë, të nënçmojë veten me një lider si Donald Trump, do të jetë një nga tregimet e mëdha paralajmëruese të historisë,” tha Cal Jillson, një studiues kushtetues dhe presidencial në Universitetin Metodist Jugor, libri i ri i të cilit, “Gara , Etniciteti dhe Rënia Amerikane”, parashikuan disa nga çështjet ekzistenciale të zgjedhjeve.

Nga e majta politike, çdo kërcënim ndaj demokracisë nuk ishte në mendjen e senatorit të pavarur Bernie Sanders të Vermontit kur ai ofroi një kritikë të ashpër ndaj fushatës demokratike.

“Nuk duhet të jetë çudi që një Parti Demokratike që ka braktisur punëtorët do të zbulonte se klasa punëtore i ka braktisur ata,” tha ai në një deklaratë. “A do ta kuptojnë ata dhimbjen dhe tjetërsimin politik që po përjetojnë dhjetëra miliona amerikanë?”

Ai përfundoi: “Ndoshta jo.”

Mbeten parmakët. Njëra është Gjykata e Lartë, shumica konservatore e së cilës e liroi zinxhirin ndaj sjelljes presidenciale në vendimin e saj duke zgjeruar imunitetin e tyre nga ndjekja penale. Gjykata nuk është testuar plotësisht se sa larg do të shkojë për të përshtatur veprimet dhe axhendën e Trump. Dhe cila parti do të kontrollojë Dhomën nuk dihet ende.

Mes votuesve nën 30 vjeç, pak më pak se gjysma shkoi për Trump, një përmirësim nga performanca e tij në vitin 2020, sipas sondazhit të AP VoteCast me më shumë se 120,000 votues. Afërsisht një e treta e atyre votuesve thanë se donin trazira totale në mënyrën se si drejtohet vendi.

 

(A.A/BalkanWeb)