Astana është një qytet i blinduar këto ditë. Në kryeqytetin e Kazakistanit po zhvillohet një tjetër samit “anti-NATO”, ai i Organizatës së Bashkëpunimit të Shangait (SCO). Dhe mes të pranishmëve, ka gjithmonë ata: Vladimir Putin dhe Xi Jinping, të cilët duan të forcojnë themelet e një rendi të ri shumëpolar, jo më të udhëhequr nga SHBA.

Takimi mes Xi dhe Putin: çfarë do t’i thonë të dy liderët njëri-tjetrit?
Këtu do të takohen edhe presidenti rus dhe homologu i tij kinez, pas takimit kokë më kokë që patën në Pekin majin e kaluar. Çfarë do të vijë nga një shtrëngim duarsh mes Xi dhe Putin? A do të konfirmohet “partneriteti i pakufishëm” i nënshkruar disa javë para fillimit të luftës në Ukrainë apo do të ketë një shkëmbim angazhimesh formale? Sepse në harkun kohor të dy muajve nga takimi i tyre i fundit, marrëdhëniet mes dy liderëve janë pak më të acaruara, pavarësisht përpjekjeve të kota për ta fshehur.

Xi sigurisht nuk i vlerësoi lëvizjet e fundit të Putinit, i cili kohët e fundit shkoi në Phenian ku nënshkroi një pakt të mbështetjes reciproke ushtarake në rast agresioni me liderin e Koresë së Veriut Kim Jong-un. Ky nënshkrim i shërbeu Marshallit Kim për të pohuar se udhëheqësi rus është “aleati i tij më i ndershëm dhe më i besuar”, duke harruar megjithatë se ekonomia e tij varet kryesisht nga Kina. Por jo vetëm Xi e sheh me shqetësim zhvillimin e programit raketor dhe bërthamor të Kim, i cili tani gëzon mbështetjen e Putinit.

Samiti i hap dyert Bjellorusisë
Por pse një samit “rajonal” shqetëson Shtetet e Bashkuara dhe NATO-n? Forumi ndërkombëtar i SCO, një organizatë e themeluar nga Kina dhe Rusia në 2001 është sot organizata më e madhe rajonale për sa i përket mbulimit gjeografik dhe popullsisë së përfshirë. Ai aktualisht përfshin gjithashtu Indinë, Pakistanin, Iranin, Kazakistanin, Kirgistanin, Taxhikistanin, Uzbekistanin, por bashkon disa vende vëzhguese, duke përfshirë Turqinë, Mongolinë dhe Afganistanin.

Samiti i këtij viti, pas hyrjes së Iranit (2023), Indisë dhe Pakistanit (2017), po shkon drejt zgjerimit të mëtejshëm, këtë herë me dyert e hapura për Bjellorusinë. Hyrja e pritshme e Bjellorusisë, e cila do të sjellë SCO të ketë 10 anëtarë, është një tjetër lëvizje e Pekinit dhe Moskës për të transformuar grupin nga një bllok rajonal i sigurisë në një kundërpeshë gjeopolitike ndaj institucioneve perëndimore të udhëhequra nga SHBA dhe aleatët e saj.

E lindur si një organizatë për të diskutuar sigurinë rajonale, që synon sigurinë kufitare në Azinë Qendrore kundër “terrorizmit, separatizmit dhe ekstremizmit” pas rënies së Bashkimit Sovjetik, me kalimin e viteve organizata është rritur dhe zgjeruar dialogun në sektorë të tjerë, si ai ekonomik, bashkëpunimin shkencor dhe kulturor. Në këtë mënyrë ajo është kthyer në një alternativë dhe një atraksion për vendet e Jugut Global. Të gjitha në emër të ambicies së përbashkët të Kinës dhe Rusisë për të kundërshtuar “hegjemoninë” e SHBA.

Cilat janë interesat e ndryshme të Rusisë dhe Kinës?
Por orientimi gjithnjë e më shumë antiperëndimor i bllokut do të ishte një burim shqetësimi midis vendeve anëtare që ende duan të mbajnë marrëdhënie të mira me Perëndimin. Interesat janë shumë të largëta, falë mosmarrëveshjeve historike midis Kinës dhe Indisë dhe midis Pakistanit dhe Indisë dhe përbërjes së madhe që përfshin brenda saj afërsisht 40 për qind të popullsisë dhe një të tretën e PBB-së botërore.

Sot, SCO i shërben Pekinit për të projektuar ndikimin kinez në të ashtuquajturin Jug Global dhe për të garantuar sigurinë rajonale në emër të një biznesi të mirë me vendet e Azisë Qendrore. Për Moskën, megjithatë, organizata shërben për të demonstruar se vendi nuk është plotësisht i izoluar në nivel ndërkombëtar.