Ai pikturon, ha me takëm, shikon TV… por ka dy vjet që është vetëm. Yoko, shimpanzeja e fundit që jeton në robëri në Kolumbi, u nis me një aeroplan për në Brazil, ku do të ribashkohet me bashkëmoshatarët e tij, në një vend të shenjtë.
38-vjeçari Yoko peshon 60 kilogramë dhe është thuajse i varfër, pasi nuk është kujdesur siç duhet pasi u ble në tregun e zi. Tani, ai është zhvendosur në Sorocaba, në São Paulo, Brazil, ku ndodhet streha më e madhe e primatëve në Amerikën Latine, e cila strehon 250 kafshë.
Gazetarët e Agjencisë Franceze e shoqëruan atë në një nga dy fluturimet e udhëtimit të tij. Në këtë operacion, të koduar “Arka e Noes”, Yoko udhëtoi në një kafaz, së bashku me një veteriner i cili ishte i shqetësuar për integrimin e tij të ardhshëm në komunitet.
Shimpanzeja lozonjare, që pëlqen ëmbëlsirat dhe vizaton me shkumësa me ngjyra, nuk ka parë asnjë shimpanze tjetër për rreth dy vjet. Ai ishte blerë ilegalisht nga një tregtar droge, derisa policia e kapi në vitin 2017 dhe e dërgoi në Biopark Ukumari në Pereira, në Kolumbinë qendrore-perëndimore.
Në vitin 2023, dy shimpanzetë e tjera që jetonin në robëri në Kolumbi, Cheetah dhe Pancho, u arratisën nga ky kopsht zoologjik. Ata u vranë sepse përbënin rrezik për komunitetet fqinje. Kjo ngjarje shkaktoi reagime të ashpra nga adhuruesit e kafshëve në mbarë vendin.
Yoko u rrit sikur të ishte një njeri, u mësua të shikonte televizor dhe kishte vështirësi të “shoqërohej” me shimpanzetë e tjera, sipas kujdestarëve. Megjithatë, ai kishte krijuar një lidhje të veçantë me Cheetah. Pas vdekjes së saj, atij nuk i kishte mbetur më asnjë “shok”.
Bashkimi Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës (IUCN) i konsideron shimpanzetë një specie në rrezik zhdukjeje.
Autoritetet kolumbiane kanë vendosur ta dërgojnë Yokon në Sorocaba, Brazil dhe kujdestarët e tij po luten që shimpanzetë e tjera atje ta pranojnë.
Ai është një shimpanze i ‘humanizuar’, ai sillet sikur të ishte fëmijë, gjë që nuk duhet të jetë kështu.” ” Ai duhet të sillet si një shimpanze,” tha veterineri që po kujdeset për të, Javier Guerrero.
Mafiozët kolumbianë blenë të gjitha llojet e kafshëve ekzotike, të cilat i mbanin në kopshte e tyre zoologjike.
I privuar nga mjedisi i tij natyror, Yoko e do pulën dhe frutat me shumë sheqer, si bananet, mangot dhe rrushin. Ai hante ushqime të shpejta, gjë që shkaktoi kalbjen e dhëmbëve – i kanë mbetur vetëm katër.
I mësuan edhe duhanin dhe e veshën me rroba luksoze. Kjo bëri që ai të zhvillonte probleme me lëkurën dhe të humbiste një pjesë të gëzofit. Shimpanzetë jetojnë 40-45 vjet. Ata mund të arrijnë 60 nëse marrin ndihmë mjekësore.
Për shkak se ai nuk ra në kontakt me shimpanzetë e tjera kur ishte i ri, Yoko zhvilloi një mënyrë tjetër komunikimi. “ Ata ia hoqën mundësinë që të bëhej shimpanze dhe të rritej me familjen e tij”, tha asistentja veterinare Alejandra Marin.
Me transferimin e tij në Sorocaba, ku jetojnë më shumë se 40 shimpanze, mbyllet kapitulli i dhimbshëm i vdekjes së Cheetah dhe Pancho. Sipas organizatës ndërkombëtare joqeveritare Projet Grand Singe (“Projekti i Majmunit të Madh”), Kolumbia bëhet vendi i parë në botë që vullnetarisht nuk ka më primat në robëri.
“Largimi i Yokos është thellësisht simbolik (…) asnjë nga këto specie nuk është endemike (…) nuk kanë vend në këtë vend ,” tha Andrea Pandilla, senatori që ndihmoi në transportimin e shimpanzesë në Brazil.
Ende nuk dihet nëse ai do të arrijë t’i bashkohet “komunitetit” të shimpanzeve. Cesar Gomez, një biolog në Biopark Ukumari, shpreson se në Sorocaba Yoko do të gjejë primatë të tjerë që do ta kuptojnë sjelljen e tij. “Yoko është një shimpanze që, për ta thënë troç, nuk është një shimpanze. Ai identifikohet më shumë me njerëzit. Për t’ju dhënë një shembull, buzëqeshja është një shenjë pozitive për ne, por jo për shimpanzetë, ata e shohin atë negativisht. Dhe Yoko nuk e kupton këtë mënyrë komunikimi”, përfundoi ai.
