Shkencëtarët evropianë kanë zbuluar liqene gjigante të fshehura nën akullnajat e Antarktidës, dalja e papritur e të cilave mund të përshpejtojë në mënyrë dramatike shkatërrimin e shtresës së akullit. Kjo sipas një studimi të botuar në Nature Communications dhe bazuar në të dhënat nga sateliti CryoSat i Agjencisë Evropiane të Hapësirës.
Si pjesë e punës, shtatë liqene të tillë u gjetën në vitin 2013 që ishin bashkuar njëkohësisht nën akullnajën Thwaites në një thellësi prej më shumë se dy kilometrash. Rreth 7 kilometra kub ujë të freskët hynë në oqean. Më pas, akulli në zonë filloi të shkrihej me shpejtësi dhe shtresa e akullit u hollua. Një vrimë uji u hap midis akullit, duke treguar se uji i ngrohtë po ngrihej nga poshtë. Kjo është veçanërisht e rrezikshme sepse akulli në sipërfaqen e oqeanit vepron si një ‘prizë’, duke bllokuar akullin në tokë. Kur korja e akullit shkrihet, akulli fillon të rrjedhë më shpejt në oqean dhe niveli i detit fillon të rritet.
Ekziston gjithashtu një tërheqje e ‘vijës së gjallërimit’ – kufiri midis tokës dhe pjesës lundruese të akullnajës. Shkencëtarët thonë se ka liqene nënglaciale diku tjetër në Antarktidë, por pak dihet për numrin e tyre ose çfarë mund të bëjnë. Një studim i ri zbulon se edhe proceset thellë nën akull mund të kenë efekte të thella në stabilitetin e akullnajave dhe të përshpejtojnë efektet e ndryshimeve klimatike.
Tani Agjencia Evropiane e Hapësirës po vazhdon të studiojë Antarktidën duke përdorur satelitë dhe po përgatitet të nisë misione të reja që do të ndihmojnë të kuptojmë më mirë se si akullnajat po i përgjigjen ngrohjes dhe çfarë do të thotë kjo për të ardhmen e niveleve globale të detit.
(A.A/BalkanWeb)
